Ўзбекистон 2025 ва 2026 йилларда Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги энг юқори ўсиш суръатларига эга бешта иқтисодиёт қаторида қолади. Жаҳон банки (ЖБ) мамлакат ЯИМ ўсиши 2025 йилда 6,2% ва 2026 йилда 6% бўлишини кутмоқда. Бу ҳақда ЖБнинг 2025 йил 7 октябрь куни эълон қилинган Европа ва Марказий Осиё иқтисодиётига бағишланган ҳисоботида айтилган.
Таъкидлаш жоизки, ЖБ 2025 йил июнь ойида глобал иқтисодиёт истиқболлари тўғрисидаги ҳисоботида Ўзбекистон ЯИМ ўсишини 2025 ва 2026 йилларда 5,9% даражасида прогноз қилган эди.
Минтақадаги иқтисодий ўсиш суръатлари бўйича бошқа етакчилар орасида Қирғизистон (2025 йилда 9,2% ва 2026 йилда 6,5%), Тожикистон (мос равишда 7,6% ва 5,2%), Грузия (7% ва 5,5%) ва Қозоғистон (5,5% ва 4,5%) бор.
Шу билан бирга, ҳисоботда Европа ва Марказий Осиёдаги ривожланаётган бозорлар ва ривожланаётган иқтисодиётларга эга мамлакатларда иқтисодий ўсиш суръатлари секинлашгани қайд этилган. «Шунга қарамай, бу мамлакатлар давом этаётган глобал ва минтақавий муаммоларга қарамасдан, барқарорликни намойиш этишда давом этмоқда», — дейилади ЖБ хабарида.
Прогнозларга кўра, Европа ва Марказий Осиё (ЕМО) минтақасида 2025 йилда ЯИМ ўсиш суръатлари 2,4%ни ташкил этади, бу асосан Россиядаги иқтисодий ўсишнинг секинлашуви туфайли 2024 йилда қайд этилган 3,7% даражасидан паст.
Европа ва Марказий Осиё минтақасида келажакдаги иқтисодий ўсиш мўътадил суръатларда — 2026–2027 йилларда ўртача 2,6% гача ўсиши кутилмоқда. «Геосиёсий ноаниқлик, халқаро савдодаги кескинлик, шунингдек, барқарор инфляцион босим минтақа иқтисодиётларининг заифлигини оширмоқда», — дея таъкидлади таҳлилчилар.
Марказий Осиё мамлакатларида ЯИМ ўсиш суръатлари кетма-кет учинчи йил энг юқори бўлиб қолмоқда. Прогнозларга кўра, ушбу кичик минтақада ўсиш 2025 йилда 5,9% ни ташкил этади.
Ўсишга Қозоғистонда нефть қазиб олишнинг кўпайиши, Қирғизистон, Тожикистон ва Ўзбекистонда пул ўтказмалари ҳажмининг ўсиши, шунингдек, кичик минтақа мамлакатларида давлат ва хусусий инвестицияларнинг ошиши ёрдам бериши кутилмоқда.
Прогнозларга кўра, 2026 йилда Марказий Осиёда ўсиш 5% гача пасаяди. Шунга қарамай, кичик минтақа мамлакатлари Европа ва Марказий Осиёнинг бошқа давлатлари, жумладан, Марказий ва Шарқий Европа, Жанубий Кавказ, Ғарбий Болқон, шунингдек, Россия ва Туркия орасида ЯИМ ўсиш суръатлари бўйича етакчи ўринларни сақлаб қолади.
ЕМО минтақасида бандлик истиқболлари
ЖБ ҳисоботининг махсус бўлими минтақадаги бандлик масалаларига бағишланган. Унда ЕМО мамлакатларида унумдорлик ўсишини тезлаштириш учун инфратузилма, моддий ва инсон капиталига, жумладан, таълим ва малака оширишга, ишбилармонлик муҳитини яхшилашга ва хусусий инвестицияларни жалб қилишга йўналтирилган инвестициялар муҳим аҳамиятга эгалиги таъкидланган.
Ҳисоботда Марказий Осиё мамлакатларида иқтисодиётнинг айрим тармоқларини ривожлантиришдаги тўсиқларни бартараф этиш янги иш ўринлари яратишга ёрдам бериши қайд этилган.
Ўзбекистоннинг устувор йўналишлари кимё саноати, АТ-хизматлар соҳаси ва мева-сабзавотчиликни ўз ичига олади.
Кимё саноатида рақобатбардошлик ва энергия самарадорлигини ошириш ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, тартибга солувчи ва назорат қилувчи функцияларни тижорат фаолиятидан ажратиш, шунингдек, кимё маҳсулотларига субсидиялар, нарх чекловлари ва экспорт назоратини босқичма-босқич бекор қилишга боғлиқ, дейилади ЖБ хабарида.
«Ўзбекистонда АТ секторининг салоҳияти кенг полосали интернетнинг етарли даражада қамраб олинмаганлиги ва мавжуд эмаслиги билан чекланган», — дейилади ҳисоботда.
Таҳлилчиларнинг фикрича, мева-сабзавотчилик секторида халқаро стандартлар ва сертификатлаштиришни жорий этиш, экспортда олдиндан тўлов талабларини бекор қилиш, шунингдек, замонавий суғориш тизимларига қўшимча инвестициялар жалб қилиш ҳамда қишлоқ хўжалиги экинлари соҳасида илмий тадқиқотлар ва ишланмалар олиб бориш ҳисобига экспортни ошириш мумкин.
Хусусан, Қозоғистонда агроқайта ишлашни, авваламбор, буғдой етиштириш ва чорвачиликни ривожлантириш учун фойдаланилмаган имкониятлар сақланиб қолмоқда.
Қирғизистонда сезиларли гидроэнергетика салоҳияти мавжуд ва қуёш энергетикаси сектори ривожланмоқда, шунингдек, молия, туризм ва ахборот-коммуникация технологиялари (АКТ) соҳаларида экспортга йўналтирилган хизматлар шаклланмоқда.
Тожикистон учун асосий имкониятлар мамлакатнинг сезиларли гидроэнергетика салоҳиятидан фойдаланиш, транспорт коридорлари логистикасини яхшилаш ва туризм секторини ривожлантиришдан иборат.
