АҚШ президенти Дональд Трамп маъмурияти Нью-Йорк марказига кириш учун жорий қилинган тўловни бекор қилишга қарор қилди, деб хабар бермоқда CNN ва New York Times.
«Нью-Йорк штатидаги ушбу тўлов режаси Америка ишчи табақаси ва кичик бизнес эгаларига нисбатан адолатсиздир. Ҳар бир америкалик Нью-Йоркка бориш имкониятига эга бўлиши керак, у бой ёки камбағал бўлишидан қатъи назар. Бу имтиёзли кишилар учунгина сақланмаслиги керак», — дейилади АҚШ транспорт вазири Шон Даффи Нью-Йорк губернатори Кэти Хокулга йўллаган хатида.
Даффининг таъкидлашича, Трамп унга ушбу дастурни қайта кўриб чиқишни буюрган. 2024 йил ноябрида бу режа АҚШ Автомагистраллар федерал бошқармаси томонидан тасдиқланган эди.
Нью-Йорк марказига кириш учун тўлов қанча эди?
Дастур 2025 йил 5 январдан бошлаб ишга туширилган ва Манхэттеннинг 60-кўчасидан Жанубий молия туманигача бўлган ҳудудни қамраб олган. Бу «тирбандликни камайтириш зонаси»да ҳафта кунлари соат 5:00 дан 21:00 гача ва дам олиш кунлари 9:00 дан 21:00 гача бўлган вақт оралиғида ҳаракатланиш 9 доллар қилиб белгиланган эди. Камроқ юклама тушадиган соатларда эса бу сумма 2,25 долларни ташкил этган.
Фавқулодда ёрдам хизматлари, давлат ташкилотларига тегишли машиналар, мактаб ва шаҳар атрофига қатновчи автобуслар ҳамда даромади паст ҳайдовчилар учун бу тўлов бекор қилинган эди.
Нью-Йорк маъмурияти нима мақсад қилган эди?
Бу дастур АҚШда биринчи марта амалга оширилган бўлиб, унинг асосий мақсади шаҳар марказидаги тирбандликни камайтириш ва жамоат транспортини ривожлантириш учун 15 миллиард доллар йиғиш эди. Лойиҳалар орасида метро сигнализация тизимини янгилаш, станцияларда ногиронлар ва болали ота-оналар учун қулай шароит яратиш каби режалар бор эди.
Дастур қачон бекор қилинади?
Транспорт вазирининг мактубида дастурнинг тўхтатилиш санаси кўрсатилмаган. Бироқ Нью-Йорк транспорт бошқармаси (MTA) бу қарорга қарши судга мурожаат қилганини маълум қилди.
«Тўрт йил давомида ўтказилган экологик экспертиза ва 4000 саҳифалик ҳисоботдан кейин, режа тўлиқ тасдиқланганидан уч ой ўтиб, Транспорт вазирлиги ўз қарорини тўлиқ ўзгартирмоқчи. Бу тушунарсиз ҳолат», — деди MTA раҳбари Жанно Либер.
Трампнинг реакцияси ва Нью-Йорк губернатори жавоби
Нью-Йорк шаҳрида туғилган ва Манхэттенда уйи бор Трамп аввалдан бу дастурга қарши чиқиб келган ва уни президентликка келгач бекор қилишга ваъда берган эди.
«ТИРБАНДЛИК УЧУН ТЎЛОВ ТАМОМ. Манхэттен ва бутун Нью-Йорк ҚУТҚАРИЛДИ. ЯШАСИН ҚИРОЛ!» — деб ёзди Трамп Truth Social ижтимоий тармоғида.
Нью-Йорк губернатори Кэти Хокул эса Трампга шундай жавоб берди: «Биз қиролга бўйсунувчи халқ эмас, қонунлар бўйича яшайдиган миллатмиз. Судда кўришамиз».
Дастур қанчалик самарали бўлган эди?
MTA маълумотларига кўра, январь ойида Нью-Йорк марказига 1,2 миллион автомобиль кам кирган. Кўприк ва туннеллардан ўтиш учун ҳайдовчиларга кетадиган вақт 30% га қисқарган. Шаҳарнинг энг тирбанд йўлларидан бири бўлган 34-кўчада ҳаракатланиш вақти икки баробар тезлашган.
Бизнеслар жойлашган асосий туманларга ташриф буюрувчилар сони эса 2024 йил январидан 1,5 миллионга кўпайиб, 36 миллион кишига етган.
