Ўзбекистонда Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги соҳасида назорат инспекцияси мустақил органга айланди. Бу ҳақида 2025 йил 14 апрелдаги Президент фармонида сўз боради, деб хабар берди Адлия вазирлиги.
Ҳужжатга кўра, мазкур тузилма мустақил республика ижро ҳокимияти органига айланади ва Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги тасарруфидан чиқиб, Вазирлар Маҳкамасига бўйсунувчи органга айланади. Бу ҳақида Президент 2024 йил июль ойидаги йиғилишда маълум қилган эди.
Эндиликда инспекция раҳбари Президент томонидан тайинланади ва лавозимдан озод этилади (аввал — қурилиш вазири тайинларди), унинг ўринбосарлари эса Президент билан келишилган ҳолда Вазирлар Маҳкамаси томонидан тайинланади.
Инспекция республика бюджети, шунингдек жарималар, назоратдаги объектлардан тушадиган тўловлар, ўз фаолиятидан тушадиган даромадлар ва тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобидан молиялаштирилади.
Ҳужжатда таъкидланишича, инспекция молиявий-хўжалик фаолиятини молиялаш манбасидан қатъи назар, хўжалик юритувчи субъектлар ишига аралаша олмайди.
Асосий йўналишлар қаторига қурилиш, кўп қаватли уй-жойларни бошқариш, ичимлик суви таъминоти ва канализация соҳаларида назорат функцияларини тўлиқ рақамлаштириш, шунингдек, хусусий сектор томонидан қисман назорат механизмларини жорий этиш киради.
2025 йил 1 майдан бошлаб тадбиркорлар ва ҳудудий инспекциялар ўртасида шартнома тузилган ҳолларда қурилиш объектларида давлат назоратининг қисқа муддатли тадбирлари шартнома асосида амалга оширилади ва “Ягона давлат назорати” тизимида рўйхатдан ўтказилмайди.
2025 йил 1 июлдан бошлаб якка тартибдаги уйлар, нотурар бинолар ва кичик ҳажмдаги иншоотлар қурилиши ҳамда реконструкцияси устидан назорат хусусий секторга ўтказилади.
Хусусий қурилиш устидан назоратни шаҳарсозлик ҳужжатларини ишлаб чиқиш лицензиясига эга ва лойиҳанинг меъморий қисмини тайёрлаган лойиҳа ташкилоти амалга оширади. Бу шартнома асосида амалга оширилади.
Қурилиш ишлари тугагач, лойиҳачи “Шаффоф қурилиш” миллий ахборот тизимида хулоса шакллантириши ва буюртмачига тақдим этиши шарт. Мазкур хулосага асосан туман ёки шаҳар қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги бўлимлари объектни фойдаланишга қабул қилишга рухсатнома беришлари мумкин бўлади.
Назорат ёки ижобий хулоса мавжуд бўлмаган ҳолларда объект фойдаланишга қабул қилинмайди.
Хусусий назоратга тушадиган объектлар қуйидагилардан иборат:
– икки қаватдан ошмайдиган, баландлиги 12 метрдан, умумий майдони 500 квадрат метрдан ошмайдиган якка тартибдаги турар жойлар;
– ҳажми 300 куб метргача бўлган нотурар бинолар ва иншоотлар, шунингдек енгил (каркасли) конструкциялар.
