Ўзбекистонда жисмоний шахсларга ўзини ўзи банд қилган тарзда доимий равишда такси хизматларини кўрсатишга рухсат берилди. Бу 2025 йил 27 февраль куни президент қарори билан тасдиқланган.
Ушьу фаолият 2022 йил 1 сентябрдан 2024 йил охирига қадар ўзини ўзи банд қилган шахслар учун рухсат берилган иш турлари рўйхатига киритилган эди. Энди эса бу муддат чекловисиз амал қилади.
Шунингдек, аввал ўзини ўзи банд қилган шахс сифатида йўловчи ташиш фақат ҳайдовчидан ташқари 4 та ўриндиқдан кўп бўлмаган енгил автомобиллар учун мумкин эди.
Янги қарорда ўриндиқлар сони бўйича чеклов бекор қилинди. «Газета.uz» Транспорт вазирлигига мурожаат қилиб, Damas ёки 8 та ўриндиқли енгил автомобиль ҳайдовчилари ҳам ўзини ўзи банд қилган шахс сифатида рўйхатдан ўтишлари мумкин ёки йўқлигини аниқлаш учун сўров юборди.
Илгари ўзини ўзи банд қилган таксистлар такси белгиси билан сариқ-қизғиш рангли TAXI белгисини ўрнатишлари шарт эди. Янги қарорга кўра, ранг бўйича чеклов бекор қилинди.
Шунингдек, йўналишли таксилари учун:
- олд ойнанинг ўнг юқори бурчагига яшил рангли ёруғлик фонари ўрнатиш,
- ҳисоблагич (таксометр),
- радиоалоқа воситаси,
- назорат-касса машинаси ўрнатиш талаб қилинмайди.
«Агар таксист агрегатор орқали ишласа, маълумотлар интеграция орқали солиқ органларига автоматик равишда юборилади. Агар агрегатор орқали ишламаса, онлайн-ККМдан фойдаланиш унга ихтиёрий ҳисобланади», — деб маълум қилди Солиқ қўмитаси.
Ўзини ўзи банд қилган шахслар даромади қайта ҳисобланади
Солиқ қўмитаси таъкидлашича, меҳнат фаолияти ёки товар (хизмат) сотиш орқали олинган 100 млн сўмгача бўлган даромад барча ўзини ўзи банд қилган шахслар учун (фақат таксистлар эмас) солиққа тортилиши шарт эмас. Бироқ йил якунланиб, янги йил бошланиши билан даромад қайта (бошидан) ҳисобланади.
Масалан, агар 2024 йилда ўзини ўзи банд қилган шахснинг даромади 100 млн сўмдан ошган бўлса ҳам, 2025 йилда ҳисоб қайтадан «ноль»дан бошланади ва 100 млн сўмгача бўлган даромад солиққа тортилмайди.
Агар йиллик даромад 100 млн сўмдан ошса, шахс якка тартибдаги тадбиркор сифатида солиқ тўлайди.
Шунингдек, бу жараённи соддалаштириш режалаштирилган: такси агрегаторлари 100 млн сўмдан 1 млрд сўмгача бўлган даромад учун автоматик равишда солиқ ҳисоблаш ва ушлаб қолиш имкониятига эга бўлади. Агар ташаббус тасдиқланса, ушбу солиқ тизими қонунчиликка жорий қилинади.
2024 йилда Ўзбекистонда таксиларнинг расмий бозори ҳажми 5,89 трлн сўмни ташкил этди, бир сафар учун ўртача тўлов 18 456 сўмни ташкил қилди. Йил давомида тахминан 320 млн сафар амалга оширилган, уларнинг 23,7% карталар орқали тўланган.
2025 йил 1 февраль ҳолатига кўра, 736 минг ўзини ўзи банд қилган шахс йўловчи ташиш билан шуғулланмоқда.
Ўзини ўзи банд қилган шахс сифатида рўйхатдан ўтиш Soliq мобил иловаси орқали бепул амалга оширилади.
