Олий Мажлис Қонунчилик палатаси 2025 йил 24 январь куни бўлиб ўтган йиғилишда Меҳнат кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисидаги қонун лойиҳасини концептуал жиҳатдан биринчи ўқишда маъқуллади, деб хабар берди парламент қуйи палатасининг матбуот хизмати.
Ҳужжат меҳнат жараёнида тазйиқ ва зўравонликка йўл қўймаслик ҳамда уларни олдини олиш, тазйиқ ва зўравонлик жабрдийдаларига ҳамда бола туғилганлиги муносабати билан эркакларга ўртача иш ҳақи сақланган ҳолда қўшимча таътил беришни назарда тутади.
Хусусан, иш берувчиларга бошқа ходимга тазйиқ ўтказган ходимни бошқа ишга ўтказиш ёки у билан меҳнат шартномасини бекор қилиш учун ҳуқуқий асослар тақдим этиш таклиф қилинмоқда.
Депутат Саидулло Азимов мазкур шахсга нисбатан суд қарори чиқмасдан туриб, унинг айбсизлик презумпцияси бузилмайдими, деган саволига Жамоат билан бандлик ва камбағалликни қисқартириш вазирининг ўринбосари Раъно Турдибоева иш берувчи бу ҳуқуқдан касаба уюшмаси хулосаси ва хизмат текшируви натижалари асосида фойдаланиши мумкинлигини таъкидлади. Шунингдек, агар тазйиқ ва зўравонлик жабрдийдаси бу ҳолатни тасдиқлаш мақсадида судга мурожаат қилса, суд қарори асос қилиб олиниши мумкин.
Депутат Жаҳонгир Ширинов айбсизлик презумпцияси ҳақида яна бир бор савол берди. Вазирлик вакили эса тазйиқ ва зўравонлик тушунчалари Меҳнат кодексида ноқонуний ҳаракатлар сифатида белгиланиши кераклигини қайд этди.
«Бу ерда маъмурий ёки жиноий жавобгарлик белгиланмаган, бу иш берувчининг ҳуқуқи сифатида киритилмоқда, мажбурият эмас. Меҳнат кодексида ноқонуний ҳаракат содир этилганини тан олиш тартиби мавжуд. Хизмат текшируви – шундай механизмлардан бири. Шунингдек, ташкилотларнинг ички қоидаларида белгиланган бошқа механизмлар ҳам мавжуд», – деди у.
Бундай ҳолатлар этика комиссияси ёки ташкилот касаба уюшмаси вакилининг иштирокида муҳокама қилинади.
Қонунчилик палатаси Спикери Нуриддин Исмоилов меҳнат муносабатларида тазйиқ ва зўравонлик тушунчаларининг аниқ белгилаб қўйилиши кераклигини таъкидлади.
Қонун лойиҳасида тазйиқ ва зўравонликка учраган ходимларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш чоралари назарда тутилган. Агар ходим бундай хатти-ҳаракатлар жабрдийдасига айланган бўлса, унга қўшимча таътил берилиши мумкин.
Бундан ташқари, оилавий (маиший) зўравонлик жабрдийдаларини ижтимоий ночор аҳоли қатлами рўйхатига киритиш ва уларга ишга жойлаштириш бўйича қўшимча давлат кафолатларини тақдим этиш таклиф қилинмоқда.
Шунингдек, бола туғилганлиги муносабати билан оталарга беш кунлик ҳақ тўланадиган таътил бериш режалаштирилмоқда.
Ҳозирда ҳомиладор аёлларни ҳамда уч ёшгача боласи бор аёлларни тунги сменаларга жалб қилиш фақат тиббий хулоса асосида, яъни бундай иш ҳомиладор аёл ва боланинг ҳаёти ҳамда соғлиғига хавф солмаслиги шарти билан амалга оширилади. Ушбу тартибни оталарга (ота-онанинг ўрнини босувчи шахсларга) ҳам жорий этиш режалаштирилган.
«Шундай ҳолатлар борки, бола отаси билан бирга яшайди. Биз ушбу нормани киритмоқдамиз, чунки бу вақтгача эркаклар хизмат сафарига кетиши мумкин эмас эди», – деди Жамоат билан бандлик ва камбағалликни қисқартириш вазирининг ўринбосари Раъно Турдибоева.
Қонун лойиҳасини биринчи ўқишда қабул қилиш учун 111 нафар депутат «тарафдор» овоз берди, 12 нафар депутат «қарши» чиқди, 6 нафар депутат бетараф қолди, 9 нафар депутат овоз бермади.