Иккиламчи бозорда автомобиллар сони бир йилда деярли 2 баробар камайди

2025 йил февраль ойида Ўзбекистоннинг бирламчи ва иккилламчи автомобиль бозорларида фаоллик пасайди. Бу ҳақида Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (ИТИМ) ҳисоботида айтиб ўтилган.

2025 йил февраль ойида йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати томонидан 67,2 минг енгил автомобилни олди-сотди шартномаси рўйхатга олинди. Бу ўтган 2025 йил январь ойига нисбатан 14,5% кам. Солиштириш учун: январда бу кўрсаткич 9,5% га ўсиб, 78,6 минг автомобилга етган эди.

Йиллик кўрсаткич бўйича битимлар сони 38,7% га камайди (2024 йил февралда 109,7 минг бўлган).

Янги автомобиллар

Бирламчи бозорда 2025 йил февраль ойида 23,8 минг янги автомобиль сотиб олинди, бу 2025 йил январга нисбатан 10,8% кам. Йиллик кўрсаткич бўйича тушиш 10,7% ни ташкил этди.

Маҳаллий ишлаб чиқарилган янги автомобиллар савдоси бир ой давомида деярли ўзгармади ва 21,7 минг машинага етди.

Чет элда ишлаб чиқарилган янги автомобиллар сегментида эса савдолар икки баробардан кўпроқ камайди — январда 4900 та сотилган бўлса, февралда 2100 тага тушди.

Иккилламчи бозор

Иккилламчи енгил автомобиль бозорида ҳам фаоллик пасайди. Февралда сотилган эски автомобиллар сони 43,4 мингтани ташкил этди, бу январга нисбатан 16% кам (51,9 минг).

Йиллик кўрсаткич (2024 йил билан солиштирганда) бўйича эски автомобиллар савдоси 1,9 марта тушиб, 83,5 мингтадан 43,4 мингтага камайди.

Электромобиллар

Янги электромобиллар сегменти ҳам пасайишни кўрсатди. Февралда 2900 та электромобиль сотилди, бу январга нисбатан 11% кам.

Шу билан бирга, 2024 йил февралига нисбатан савдолар икки баробардан кўпроқ ошган.

Савдо пасайишининг сабаблари

Автомобилларни олди-сотди шартномалари сони камайиши январь-февраль ойларида хорижий автомобилларнинг импорти сезиларли даражада тушгани билан боғлиқ.

«Газета.uz» таҳлил қилган Божхона қўмитаси маълумотларига кўра, 2024 йилнинг январь-февраль ойларида импорт 4 марта камайди — 17 396 та автомобилдан 4 369 тага тушди. Сарфланган маблағ суммаси эса 5 марта қисқариб, 380,25 млн доллардан 75,9 млн долларга тушди.

Бензинли автомобиллар импорти 4,5 марта камайиб, 12 233 та ўрнига 2 745 та етказиб берилди. Электромобиллар импорти 2,3 марта қисқариб, 3 489 тадан 1 555 тага тушди. Гибрид автомобиллар импорти эса 24 марта камайиб, 1 674 та ўрнига 69 та етказилди.

Импорт ҳажмининг камайишига Пскент автополигонида импорт қилинаётган автомобилларни синовдан ўтказиш тартибининг жорий этилиши ҳам таъсир қилди. Ушбу полигоннинг қуввати импорт ҳажмига нисбатан бир неча баробар кам.

Эслатиб ўтамиз, 2024 йил давомида Ўзбекистонга жами 80 235 та енгил автомобиль олиб кирилган бўлиб, уларнинг умумий қиймати 1,9 млрд долларни ташкил этган. Бу 2023 йилга нисбатан 7% га (5710 та) кам ва пул жиҳатидан 33,1% га (-632,6 млн доллар) камайган.

Автомобиль савдолари пасайишининг яна бир сабаби

Йўл ҳаракати хавфсизлиги хизматига кўра, 2024 йил 1 апрелдан бензинли автомобилларни рўйхатга олиш тўлови 68 баробар оширилди — бу жараён ҳозирда 5,4 млн сўмга айланмоқда. Буни Марказий банк ҳам 2024 йил октябрь ойидаги ҳисоботида қайд этган.

Натижада айрим ҳайдовчилар автомобилни расмий рўйхатдан ўтказиш ўрнига ишончномалар орқали автоуловдан фойдаланишни афзал кўрмоқда.

Шунингдек, автокредитлаш ҳажмининг пасайиши ҳам бозорга таъсир этди. 2024 йилда автокредит олиш тартибининг қатъийлаштирилиши натижасида аҳоли томонидан 17,08 трлн сўмлик автокредит олинган. Бу 2023 йилга нисбатан 2,1 марта кам.