
2025 йил 27 январь куни Олмаотада Қозоғистондаги 2022 йил январь воқеаларида иштирок этган шахсларга нисбатан ҳукм ўқилди, деб хабар бермоқда Қозинформ.
2022 йил 7 январда Қозоғистон ИИВ маълум қилишича, Олмаотада “Ëввойи Арман” номи билан машҳур бўлган жиноий гуруҳ етакчиси Арман Жумагелдиев ҳамда унинг 5 нафар гумон қилинувчи аъзоси қўлга олинган. Бош прокуратура маълумотига кўра, Дала Армани январ воқеалари давомида одамларни ўғирлаган. Унинг гуруҳи аъзолари шаҳарнинг турли нуқталаридан 24 нафар фуқарони ўғирлаб, уларни меҳмонхоналарнинг паркингларида, жумладан, Ritz Carlton ва “Қозоғистон” меҳмонхоналарида, калтаклаб ушлаб турган, деб ёзади агентлик.
Бир йил ўтиб, бош прокурор маълум қилишича, Арман Жумагелдиев январь воқеалари пайтида Қозоғистон Миллий хавфсизлик қўмитаси (КНБ) нинг куратори билан ҳамкорлик қилган.
Олмаота шаҳар кенгаши депутати Қайрат Қудайберген 2022 йил апрель ойида оммавий тартибсизликларни ташкил қилиш ва уларда иштирок этишда гумон қилиниб қўлга олинди. Маълумотларга кўра, Қудайберген Жумагелдиев атрофида бирлашиш, уни қўллаб-қувватлаш ва ҳукуматга ягона талабларни қўйишга чақирган. Шунингдек, у одамларни ҳар бири 10 кишидан иборат бўлган гуруҳларга бўлган ҳамда уларга ўз гуруҳини ажрата олиш учун қўлларига оқ боғичлар тақиш буйруғини берган, деб ёзади Tengrinews.
Мазкур иш бўйича суд жараёни 2023 йил сентябрь ойида бошлангани ҳақида Zakon.kz хабар берган. Суд ишни ёпиқ тарзда кўришга қарор қилди.
Судланувчилар ўриндиғида 45 киши бўлган. Уларнинг барчасига ҳокимият ёки хизмат ваколатларини суиистеъмол қилиш, уюшган жиноий гуруҳ тузиш, унга раҳбарлик қилиш ва унда иштирок этиш, талон-торожлик, ноқонуний равишда эркинликдан маҳрум қилиш, 2022 йил январь ойида оммавий тартибсизликларни ташкил қилиш ва уларда иштирок этиш, ҳамда бандитизм айбловлари қўйилди.
Ишни жиноий суд судьяси Асхат Аширабеков раҳбарлигида кўриб чиқишган. Судланувчиларнинг бир қисми қисқа муддатли жазо олиб, унинг катта қисмини ўтаб бўлгани учун озод қилинган. Умуман олганда, 40 киши 1 йилдан 15 йил 6 ойгача озодликдан маҳрум қилинган.
Ишнинг асосий фигурантлари бўйича суд айбдор деб топиш ҳақида қарор қабул қилди ва уларга қуйидаги жазолар тайинланди:
- Арман Жумагелдиев — 20 йил озодликдан маҳрум қилиш. Унга турли ташкилотларда иштирок этиш, тадбирлар ўтказиш ҳамда оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда фаолият юритиш тақиқланган.
- Миллий хавфсизлик қўмитасининг собиқ бешинчи бошқарма бошлиғи Руслан Искоков — 15 йил 6 ой озодликдан маҳрум қилиш.
- Молия полициясининг собиқ агенти Талғат Махатов — 15 йил озодликдан маҳрум қилиш.
- Собиқ депутат ва тадбиркор Қайрат Қудайберген — 8 йил озодликдан маҳрум қилиш. Шунингдек, ижтимоий тармоқларда, митингларда, дебатларда ва тадбирларда иштирок этиш, ОАВда фаолият юритиш тақиқланган.
- Журналист Бердақ Бердимуратов — 7 йил озодликдан маҳрум қилинди.
Эслатиб ўтамиз, уч йил аввал Қозоғистондаги тартибсизликларда 230 киши ҳалок бўлган, шу жумладан, Олмаотада 139 киши. Воқеалар суюлтирилган газ нархининг кескин ошиши билан боғлиқ тинч митинглардан бошланган. Шунга қарамай, ҳукумат аҳоли норозилигини бартараф этиш учун газ нархини тушириш ҳамда ислоҳотлар ўтказишни ваъда қилган бўлса-да, митинглар тартибсизлик ва тўқнашувларга айланган. Жумладан, Олмаотада талон-торож ва қуролли тўқнашувлар содир бўлган.
Қозоғистон бош прокурори Берик Асилов 2022 йил март ойида воқеалар ривожи тўлқинсимон бўлганини маълум қилди. Унинг сўзларига кўра, биринчи тўлқин тинч митинглар бўлган, кейин эса «турли экстремистлар» қўшилиб, норозиликларни радикал йўналишга буриб юборган. Улар томонидан қилинган чақириқлар натижасида тўқнашувлар бошланган — бу иккинчи тўлқин бўлган. Учинчи тўлқинда эса жиноий гуруҳлар қўшилиб, талон-торож, ёнғинлар юзага келган.
Эслатиб ўтамиз, ўтган йилнинг март ойида Қозоғистон Миллий хавфсизлик қўмитасининг собиқ раисининг биринчи ўринбосари ва Қозоғистоннинг собиқ президенти Назарбоевнинг жияни Самат Абиш устидан суд бўлиб ўтган. У январь воқеалари пайтида ҳокимият ва хизмат ваколатларини оширишда айбланган. Суд жараёни ёпиқ тарзда ўтган. У шартли равишда озод қилинган — суд унинг фарзандлари борлиги ва қилмишидан афсусда эканлигини енгиллатувчи ҳолат сифатида кўрсатган.
Қозоғистон Миллий хавфсизлик қўмитасининг собиқ раҳбари ва собиқ бош вазир Карим Масимов 2023 йил апрелда давлатга хиёнат ва ҳокимиятни зўравонлик билан эгаллашда айбдор деб топилиб, 18 йил озодликдан маҳрум қилинган.