Варваризм (юнонча: βάρβαρος – бегона, ёт) – бу чет тилдан ўзлаштирилган, аммо тилнинг ички қонуниятларига тўлиқ мослашмаган, шунинг учун ҳам кўпчилик томонидан нотўғри ёки ортиқча деб қабул қилинадиган сўз ёки иборадир. Варваризмлар кўпинча ўз тилида муқобили мавжуд бўлган ҳолатларда ишлатилади.
Варваризмларнинг мисоллари:
- “Окей” (инглизча: okay – яхши) ўрнига “яхши”, “хўп” ёки “бўлади” дейиш мумкин.
- “Сорри” (инглизча: sorry – кечирасиз) ўрнига “кечирасиз”, “узр” дейиш мумкин.
- “Прайс-лист” (инглизча: price list – нархнома) ўрнига “нархнома”, “нархлар рўйхати” дейиш мумкин.
- “Креатив” (инглизча: creative – ижодий) ўрнига “ижодий”, “янгича фикрлайдиган” дейиш мумкин.
- “Имидж” (инглизча: image – образ, таассурот) ўрнига “обрў”, “қиёфа”, “таассурот” дейиш мумкин.
Варваризм ва ўзлашма сўзнинг фарқи:
- Варваризм – бу тилнинг ички қонуниятларига тўлиқ мослашмаган ва кўпчилик томонидан нотўғри деб қабул қилинадиган чет тил сўзи бўлса, ўзлашма сўз – тилнинг фонетик, грамматик ва лексик тизимига мослашиб, умумхалқ истеъмолига кирган чет тил сўзидир.
- Ўзлашма сўзлар тилнинг таркибий қисмига айланган бўлса, варваризмлар кўпинча вақтинчалик ёки индивидуал қўлланилади.
Варваризмлар нутқни ёт элементлар билан тўлдириб, унинг софлигини бузиши мумкин. Шунинг учун, ўз тилида муқобили мавжуд бўлган ҳолатларда варваризмлардан фойдаланмаслик тавсия этилади. Бироқ, баъзи ҳолларда, агар чет тил сўзи янги тушунчани ифодаласа ёки ўз тилидаги муқобилидан кўра аниқроқ маъно берса, ишлатилиши мумкин.
