Сўнгги йилларда Ўзбекистонга маиший ҳаво тозалагичлар импорти жадал ўсишни намойиш этмоқда. Бу «Газета» томонидан ўрганилган Давлат божхона қўмитаси маълумотларидан келиб чиқади.
2022 йилда мамлакатга умумий қиймати 176,5 минг долларлик 2000 та ҳаво тозалагич олиб кирилган. 2023 йилда импорт ҳажми 182,6 минг долларлик 2613 донани ташкил этди.
Энг сезиларли ўсиш 2024 йилга тўғри келди – олиб кириш ҳажми ўтган йилга нисбатан 6 баравардан (2022 йилга нисбатан эса 8 баравардан) кўпроққа ошиб, умумий қиймати 1,34 млн долларлик 16 337 тага етди.
2025 йил январь-октябрь ойлари якунларига кўра, Ўзбекистон аллақачон 1,29 млн долларлик 18 460 та ҳаво тозалагични импорт қилган. Ўтган йилга нисбатан нарх пасайишига қарамай, олиб кирилган қурилмалар сони тўлиқ бўлмаган йилда тахминан 13% га ошган.
Бу йилги асосий етказиб берувчи мамлакатлар Хитой, Туркия, Германия, Россия, Нидерландия, Жанубий Корея, Швейцария, Литва, БАА ва Испания ҳисобланади.
2024 йил кузида Жаҳон банки ҳисоботини эълон қилган эди, унга кўра, Тошкентда PM2,5 майда дисперсли чанг таъсиридан келиб чиққан муддатидан олдинги ўлим ҳолатлари йилига 3042 тага баҳоланган. Аҳоли соғлиғига етказилган зарар 488,4 млн долларга баҳоланган. Ҳужжатда пойтахт аҳолисининг 83% ҳаво ифлосланиши даражаси юқори бўлган ҳудудларда яшаши қайд этилган.
2024 йил сентябрь ойида президентга Тошкентда ҳаво сифатини яхшилаш чора-тадбирлари ва 2030 йилгача чанг бўронларига қарши курашиш дастури тақдим этилган эди. Қурилиш майдончаларида ҳавони муҳофаза қилиш талабларига риоя қилмаганлик учун жазо киритиш, дарахтларни кесиш ва қуритиш учун жарималарни кучайтириш ва бошқа чоралар таклиф қилинган.
2024 йил январь ойида Экология вазирлиги Тошкентда ҳаво ифлосланишининг асосий омиллари сифатида паст сифатли ёқилғида ҳаракатланувчи автотранспорт чиқиндилари, иссиқлик ва электр станцияларида кўмир ва мазутдан фойдаланиш, бош режаларсиз қурилиш ишлари ҳамда дарахтларни кесишни кўрсатган эди. Ўшанда Экология вазирлиги Тошкент атрофида «яшил» ҳалқа ўрнига, аслида кўмирда ишлайдиган ва ҳавони ифлослантирадиган иссиқхоналардан иборат «кулранг» ҳалқа пайдо бўлганини таъкидлаган.
2023 йил бошида газни тежаш мақсадида ҳукумат айрим иссиқхоналар, цемент ва ғишт заводлари, болалар боғчалари, мактаблар ва шифохоналарни кўмир ёқилғисига ўтказиш тўғрисида қарор қабул қилган эди. Ўша йили 5407 та ижтимоий объект, 1147 та иссиқхона ва 250 та заводни кўмирга ўтказиш кутилган эди.
2025 йил ёзда президент кўмир ёки бошқа муқобил манбаларга ўтган иссиқхоналар экспорт мажбуриятлари бўлса, газдан фойдаланишга қайтиши мумкинлигини айтди. Тошкент вилоятида ҳаво ифлосланишидан шикоятлар келиб тушгани сабабли, у иссиқхоналарнинг экологик вазиятга таъсири билан боғлиқ муаммоларни тўлиқ ҳал қилишни топширган эди.
