Ўзбекистон ва Европа Иттифоқи ўртасида виза режимини енгиллаштириш бўйича музокаралар келажакда бошланиши мумкин, аммо бу жараён босқичма-босқич амалга оширилади. Бу ҳақда ЕИнинг Ўзбекистондаги элчиси Тойво Клаар 2025 йил 6 ноябрь куни Х Европа кинофестивали очилишида маълум қилди.
Элчи мисол тариқасида Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битим (КШҲТБ) имзоланганидан сўнг виза музокаралари йўлида олдинга силжиган ЕИ ва Қозоғистонни келтирди.
«Ўйлайманки, бу каби жараён Ўзбекистон билан ҳам мумкин. Аммо бу эртага бўлмайди. Ҳаммаси муносабатларимиз қанчалик мустаҳкамланишига боғлиқ бўлади, Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битим эса бунинг учун яхши асос яратади», — деди дипломат.
«Аввало, бу жараён. Мен тушунаман, бу мавзу (виза режимини соддалаштириш — таҳр.) Ўзбекистон фуқаролари учун нақадар муҳим ва қизиқарли. Лекин биз қадам-бақадам ҳаракат қилишимиз керак, чунки биз эндигина Кенгайтирилган шериклик тўғрисидаги битимни имзоладик. Ушбу масала бўйича мулоқот олиб бориш имкониятини назарда тутади ва энди бу мулоқот ва жараён ҳақиқатан ҳам ривожланиши учун муносабатларни мустаҳкамлаш устида ишлашимиз керак», — дея таъкидлади Тойво Клаар.
Виза масаласининг илгари сурилишига таъсир қилиши мумкин бўлган омиллар ҳақида гапирар экан, элчи ўзбекистонликларнинг ЕИ мамлакатларида бўлиш бўйича ижобий ва виждонан тажрибаси муҳимлигини қайд этди.
«Агар фуқаролар виза қоидалари ва бўлиш муддатларига риоя қилсалар, бу кейинги қадамлар учун яхши асос яратади», — дея урғулади дипломат.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон ва Европа Иттифоқи 2025 йил 24 октябрда Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битимни имзоладилар. У, жумладан, томонларга «зарур шарт-шароитлар мавжуд бўлганда» реадмиссия ва виза режимини соддалаштириш масалалари бўйича музокараларни кўриб чиқиш имкониятини очади.
Қозоғистон тажрибаси
Қозоғистон ва Европа Иттифоқи КШҲТБни 2020 йилда имзолаган. Бироқ фақат 2025 йил март ойида Европа Кенгаши Еврокомиссияга Остона билан виза беришни соддалаштириш тўғрисидаги келишув бўйича музокаралар олиб боришга мандат берди.
2025 йил октябрь ойида Қозоғистон ОАВ Ташқи ишлар вазирлигига таяниб, ЕИ доирасида бу борадаги ички муҳокамалар якунланиши кутилаётгани ҳақида ёзган эди. Якунда расмий музокаралар бошланиши эълон қилиниши мумкин.
«Виза режими шартлари ва мумкин бўлган енгилликлар томонлар томонидан бевосита музокаралар жараёнида муҳокама қилинади ва у тугагандан сўнг эълон қилиниши мумкин», — дея Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги сўзларидан иқтибос келтиради ОАВ.
Виза режимини соддалаштириш учун ЕИнинг муҳим талабларидан бири — реадмиссия тўғрисидаги келишув. Бу, агар ўз фуқаролари бошқа мамлакатнинг миграция қоидаларини бузган бўлса, уларни қайтариб олиш мажбуриятини англатади.
Қозоғистон аввалроқ ноқонуний миграциянинг олдини олишга ва ЕИда ноқонуний бўлиб турган фуқароларни реадмиссия қилиш масалаларида ҳамкорлик қилишга тайёрлигини таъкидлаган эди.
