Ўзбекистонда вазирлик ва идораларнинг барча маълумотлари Ягона дата-марказга ўтказилади. Бу ҳақда 2025 йил 21 октябрь куни бўлиб ўтган йиғилишда Президент Шавкат Мирзиёев маълум қилди.
Давлат раҳбари сўнгги йилларда мамлакатда рақамлаштириш бўйича катта ишлар қилинганини таъкидлади — «Рақамли ҳукумат» платформаси орқали давлат органлари ўртасида инсон аралашувисиз маълумотлар алмашинуви йўлга қўйилган, стартапларга ўз ечимларини тизимга интеграция қилиш ва жойлаштирилган маълумотлардан фойдаланишга рухсат берилган.
Бироқ, унинг сўзларига кўра, бу сунъий интеллект технологияларининг тезкор ривожланиши учун етарли эмас. Ҳозирда вазирликлардаги маълумотлар турли серверларда ва турли форматларда сақланмоқда, бу эса ишни секинлаштирмоқда.
Шу муносабат билан у 2025 йил охирига қадар вазирлик ва идораларнинг 55 та маълумотлар базасини Ягона дата-марказга ўтказиш, қолганларини эса кейинги йил давомида ўтказиш бўйича топшириқ берди. Жараён тугагандан сўнг давлат органларига ўз серверларида маълумотларни сақлаш тақиқланади.
Шунингдек, 2026 йил охирига қадар кўп миқдордаги рақамли маълумотларни бирлаштирадиган ва уларни қайта ишлаш, таҳлил қилиш ва улардан фойдаланиш имконини берадиган Data Lake платформасини ишга тушириш вазифаси қўйилди.
Илгари ҳар бир вазирлик мустақил равишда серверлар сотиб оларди, бу кўпинча самарасиз харажатлар, оширилган харидлар ва коррупцион схемалар билан кечар эди. Ягона ёндашув йўқлиги сабабли, баъзи идоралар ортиқча қувватли ускуналарни харид қилиб, ундан фақат қисман фойдаланар эди, бошқалари — аксинча, заиф серверлар олиб, кўп ўтмай қўшимча маблағ сўрар эди. Натижада, турли тузилмаларда бир-бирига мос келмайдиган хусусиятларга эга ускуналар тўпланиб қолган, бу эса хизмат кўрсатишда муаммолар келтириб чиқарди ва тушунмовчиликларга олиб келди.
Баъзи ташкилотлар, масалан, Олий суд бунга кўпроқ оқилона ёндашган, аммо умумий вазият марказлаштириш заруратини кўрсатди. Шу сабабли 2021 йилда eGov марказлашган дата-маркази ташкил этилди, бу вазирликларга эҳтиёжга қараб зарур қувватларни олишлари ва улардан фойдаланганликлари учун тўлашлари имконини беради.
Эслатиб ўтамиз, 2022 йил август ойи охирида Президент Тошкент вилояти Зангиота туманида қурилган «Рақамли ҳукумат» тизимининг Ягона маълумотларни сақлаш ва қайта ишлаш марказига ташриф буюрган эди.
Президент қарори билан 2026 йил 1 декабрга қадар Рақамли технологиялар вазирлиги Ўзбекистоннинг ягона интеграцион сервиси бўлган OASIS ягона рақамли платформасини ишлаб чиқиши керак.
У қуйидагиларни таъминлайди:
- давлат ахборот тизимларини яратиш ва ривожлантиришга ягона технологик ёндашув;
- модулли технологиялар ҳисобидан ишлаб чиқариш жараёнларини оптималлаштириш;
- давлат АТ тизимларининг мослашувчанлиги, хавфсизлиги ва самарадорлигини ошириш.
Платформа оператори сифатида Рақамли ҳукумат лойиҳаларини бошқариш маркази белгиланган.
2025 йил 1 ноябрдан бошлаб Марказий банкнинг «Рақамли стартаплар» дастури ва «регулятив қумдон»и доирасидаги стартаплар Даталарнинг рақамли платформасидан бир йилгача муддатга бепул фойдаланиш ҳуқуқини олади.
