
Ўзбекистон Коррупцияга қарши курашиш агентлиги Давлат активларини бошқариш агентлигига (ДАБА) давлат мулкини хусусийлаштиришда очиқлик ва шаффофлик тамойилларига қатъий риоя этиш зарурлиги тўғрисида тақдимнома киритди, дея хабар берди коррупцияга қарши кураш идораси матбуот хизмати.
Коррупцияга қарши курашиш агентлиги миллий почта оператори UzPost (O‘zbekiston pochtasi, «Ўзбекистон почтаси») даги давлат улушини хусусийлаштириш ҳақида оммавий ахборот воситаларида эълон қилинган материалларни ўрганди ва очиқланган маълумотларнинг қонунчилик талабларига мувофиқлигини текширди.
Президент фармонларига кўра, компания ўзгартирилиши лозим бўлган йирик давлат корхоналари рўйхатига киритилган, жамиятдаги давлат улушининг 29,4% эса очиқ савдоларда сотиладиган акциялар пакетлари рўйхатига киритилган.
Агентлик амалдаги қонунчилик давлат органларини хусусийлаштирилаётган мулк ҳақидаги маълумотларнинг мавжудлигини таъминлашга, маълумотларни очиқ маълумотлар порталида жойлаштиришга ва уларни ҳар чоракда янгилаб боришга мажбур қилишини эслатди. Шунингдек, давлат мулки объектлари ҳақидаги маълумотларни олдиндан очиқ эълон қилмасдан савдога қўйиш тақиқланади.
Тарихи
UzPost даги давлат улуши хусусийлаштирилган бўлиши мумкинлиги ва харидор Россиянинг онлайн-платформаси (интернетда бу Wildberries бўлиши мумкинлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлган) бўлиши мумкинлиги ҳақида хабар бергилган эди. Расман келишув ҳақида маълум қилинмаган.
2025 йил 14 октябрь куни Россиянинг РБК нашри ҳам Wildberries & Russ компанияси «Ўзбекистон почтаси» ни хусусийлаштиришда иштирокчига айланганини хабар қилди. Келишув анча вақтдан бери тайёрланаётган эди ва Россия маркетплейсининг Ўзбекистонда катта режалари бор, дея қайд этди нашр суҳбатдошларидан бири.
UzPost га боғлиқ бўлган маҳаллий Uzum рақамли экотизими (Uzum Market буюртма бериш пунктларининг 52 фоизи почта бўлимлари негизида жойлашган) савдоларда иштирок этишга ҳаракат қилмоқда ва почта оператори улушини сотиб олиш учун ариза берган.
“Uzum электрон тижорат бозори етакчиларидан бири миллий почта операторининг ҳаммулкдорига айланса, компания манфаатлар тўқнашуви хавфини кўрмаяптими?” деб савол берилган. Бундай ҳолда, рақобат муҳити бузилиши ва UzPost инфратузилмасидан фойдаланадиган бошқа ўйинчилар (Ozon, Aliexpress, Wildberries) учун камситувчи шартлар пайдо бўлиши мумкин.
Uzum бу саволга аниқ жавоб бермади ва «почта хизматлари хусусий инвесторлар томонидан қисман хусусийлаштирилган мамлакатларда ҳам улар устидан назорат миллий хавфсизлик ва суверенитет масаласи сифатида кўриб чиқилади», деб қайд этди.
UzPost нинг ўзи модернизация ва рақамли трансформация учун инвестицияларни жалб қилиш режаларини тасдиқлади, лекин хусусийлаштириш ҳақидаги маълумотни на инкор этди, на тасдиқлади.
Аввалроқ, компания O‘zbekiston pochtasi нинг йирик акциядорларидан бири бўлган Миллий инвестиция фондидан 25 фоизлик улушнинг Давлат активларини бошқариш агентлиги балансига ўтказилиши ҳақидаги маълумотни ошкор қилмаган эди. Бу муҳим факт на компаниянинг корпоратив сайтида, на Корпоратив ахборотни очиш ягона порталида эълон қилинган.
«O‘zbekiston pochtasi» АЖ (UzPost) — 1992 йилда ташкил этилган ва 2014 йилда акциядорлик жамиятига айлантирилган Ўзбекистон миллий почта операторидир. Бугунги кунда компания 14 та минтақавий бўлим, 1602 та алоқа бўлими, 3500 дан ортиқ етказиб бериш участкасига эга бўлиб, 7000 дан ортиқ ходим, жумладан 2500 дан ортиқ почтачига хизмат кўрсатади ҳамда 25 та ҳаво йўналиши ва 300 дан ортиқ автомобиль йўлларига эга. UzPost Жаҳон почта иттифоқига аъзо ва IFS, PNG, RUGBY, IBIS ва PRIME халқаро тизимлари билан ишлайди. Компания ёзишмалар ва посилкаларни етказиб беришдан ташқари, тўловлар, обуна, молиявий ўтказмалар хизматларини кўрсатади ва почта маркаларини чиқариш билан шуғулланади.
Компания 2023 йилни 809,7 млн сўм соф фойда билан, 2024 йилни эса 603,5 млрд сўм тушум билан 843,9 млн сўм кўрсаткич билан якунлаган.