Қорақалпоғистоннинг Қораўзак туманида Марказий Осиёда аккумуляторли энергия сақлаш тизимига эга биринчи коммунал (utility) шамол электр станцияси қурилади. Бу ҳақда Осиё тараққиёт банки (ОТБ) ва Саудия Арабистонининг ACWA Power компанияси Тошкентда 51 млн АҚШ доллари миқдоридаги кредит пакетини имзолади.
«Нукус-2» лойиҳаси ACWA Power Beruniy Wind хорижий корхонаси, ACWA Power шўъба компанияси томонидан амалга оширилади.
Лойиҳа доирасида 200 МВт қувватга эга шамол электр станцияси ва 100 МВт/соат қувватга эга аккумуляторли энергия сақлаш тизими, шунингдек, тегишли узатиш инфратузилмасини қуриш ва улардан фойдаланиш режалаштирилган. У йилига 727,9 минг МВт/соат тоза энергия ишлаб чиқариши, йилига 406,1 минг тонна CO2 эквивалентидаги чиқиндиларни камайтириши ва қурилиш ва фойдаланиш жараёнида 200 дан ортиқ иш ўрни яратиши кутилмоқда.
Молиялаштириш пакети ОТБнинг оддий капитал ресурсларидан 25,4 млн доллар ва ОТБ томонидан бошқариладиган Етакчи Осиё хусусий инфратузилма жамғармаси 2 томонидан 25,4 млн долларни ўз ичига олади. Осиё инфратузилма инвестициялар банки (ОИИБ), Нидерландия тадбиркорликни ривожлантириш банки (FMO), Standard Chartered Bank ва Саудия Арабистони EXIM банки параллел кредиторлар ҳисобланади.
«Шамол энергияси ва аккумуляторли энергия сақлаш тизимини бирлаштирган ҳолда, лойиҳа электр тармоғининг барқарорлиги, энергия таъминоти ишончлилигини оширади ва мамлакатнинг 2030 йилгача электр энергияси ишлаб чиқариш таркибида қайта тикланувчи энергия манбаларини 54%га етказиш мақсадини қўллаб-қувватлайди», — деди ОТБнинг Ўзбекистондаги доимий ваколатхонаси директори Канокпан Лао-Арая.
ОТБ Ўзбекистон ҳукумати кўмагида 7,5 млн доллар миқдорида кредит кафолатини тақдим этди. Банкнинг қайд этишича, у молиявий хатарларни камайтириш ва рақобатни кучайтириш учун тендер жараёнига киритилган, бу эса «Нукус-2» лойиҳаси учун паст тариф ўрнатилишига олиб келади.
Лойиҳа 2030 йилгача қайта тикланувчи энергия манбалари қувватини 25 ГВтга ошириш ва ЯИМ бирлигига иссиқхона газлари чиқиндиларини 35%га камайтиришни назарда тутувчи «Ўзбекистон-2030» стратегиясига мос келади.
Лойиҳа Boston Consulting Group, Ўзбекистон ҳукумати, тегишли вазирликлар ва ҳудудий ҳокимиятлар иштирокида ишлаб чиқилган Қорақалпоғистонни 2035 йилгача ривожлантириш стратегиясига мос келади.
Стратегиянинг асосий элементи Қўнғирот туманидаги «яшил кластер» бўлади: ушбу саноат зонасидаги энергиянинг 90% қайта тикланувчи манбалардан келади. Бу энергия талаб қиладиган ишлаб чиқаришларни кўчириш учун шарт-шароит яратади. 1 майдан бошлаб, шунингдек, мамлакатнинг қолган ҳудудига нисбатан электр энергиясига 15% чегирма тақдим этиладиган фармон ҳам амал қилмоқда.
Саудия Арабистонининг ACWA Power компанияси раҳбари Муҳаммад Абунайян Ўзбекистон дунёдаги энг рақобатбардош яшил энергия ишлаб чиқарувчилардан бирига айланишини айтганди. У Қорақалпоғистоннинг шамол потенциалини нафақат минтақада, балки бутун дунёда ноёб деб атади.
«Ишонинг, бу ерда энергия Хитойга қараганда арзонроқ бўлади. Бу ерда шамол ҳақиқатан ҳам доимий равишда эсади — биз кутгандан ҳам кўпроқ. Биз 12 ойлик ўлчовларни ўтказдик, Nukus-1 лойиҳаси қурилишини бошладик. Ва шуни айтишим мумкинки, шамол биз ўйлагандан ҳам кучлироқ экан. Ҳозир биз Nukus-2, Қўнғиротдаги лойиҳа ва бошқаларни амалга оширмоқдамиз», — деди компания раҳбари.
