Тошкент шаҳар ҳокими Шавкат Умрзоқов 2025 йил 14 август куни президент иштирокидаги тақдимотдан сўнг пойтахтда чиқиндиларни қайта ишлаш тизимини рақамлаштириш ва бу соҳадаги режалар ҳақида сўзлаб берди.
Давлат раҳбари ҳар бир маҳаллага чиқинди ташиш машиналарининг етиб келиш вақти ва йўналишини онлайн кузатиб бориш тизимини яратиш ҳамда ижтимоий муассасалар ва маҳаллаларни чиқинди контейнерлари билан тўлиқ таъминлаш бўйича икки йиллик дастур ишлаб чиқишга топшириқ берган эди.
Аввалроқ шаҳар маъмурияти маиший чиқиндиларни олиб чиқиш жараёнини рақамлаштириш ва чиқиндиларни олиб чиқишни назорат қилиш бўйича Toza Poytaxt (“Тоза пойтахт”) тизимини эълон қилганди.
«Ўзбекистон 24» телеканалига берган интервьюсида Шавкат Умрзоқов чиқиндиларни олиб чиқиш билан шуғулланувчи «Махсустранс» давлат унитар корхонасининг «молиявий аҳволи жуда ёмон» эканлигини маълум қилди.
2022–2023 йилларда корхона 45 млрд сўм зарар кўрган. Ҳокимнинг сўзларига кўра, бунинг оқибатида маҳаллаларда чиқиндилар 1-2 кун қолиб кетган ва умуман олганда, чиқинди контейнерлари етишмаган.
«Ҳурматли президентимиз айтганларидек, бунинг ечими фақат рақамлаштиришда. Биз бу жараённи рақамлаштирдик. Тест лойиҳаси сифатида Олмазор туманидан бошладик. 1 сентябрдан бошлаб бу тизимни бутун шаҳар бўйлаб жорий қиламиз. Рақамлаштириш ҳисобига 3 млрд сўмдан ортиқ ёнилғини иқтисод қилиш режалаштирилган. Қўшимча 34 та техника харид қилдик, ҳайдовчиларнинг маошини 4 млн сўмдан 8 млн сўмгача оширдик. Биз ҳар куни қарийб 30% кўпроқ чиқинди олиб чиқиш имкониятига эга бўлдик. Техникани тўғри бошқариш туфайли тунги сменалар жорий этилди», — деди шаҳар раҳбари.
Унинг сўзларига кўра, чиқиндиларни эрта тонгда — аҳоли ишга чиқишидан олдин олиб чиқишга ҳаракат қилинмоқда, бу техник воситаларнинг тирбандликда қолиб кетишининг олдини олади ва рейслар сонини оширишга имкон беради. Корхонанинг молиявий аҳволи яхшилангач, шаҳарда яна 480 та чиқинди йиғиш пункти ташкил этилади.
Олмазор тумани ҳокими Азизхон Умархонов чиқинди ташиш машиналарига GPS қурилмалари ва камералар ўрнатилганини, 150 га яқин чиқинди йиғиш пунктларининг жадвали сунъий интеллектга асосланган платформага интеграция қилинганини аниқлаштирди.
«Тумандаги 44 та маҳаллада чиқиндилар ҳафтада икки марта белгиланган кун ва вақтда олиб чиқилади. Президент халқаро тажрибани ҳисобга олган ҳолда, хусусий уйлардан чиқиндиларни нафақат жадвал бўйича, балки ҳар куни ва ҳатто ҳар соатда олиб чиқиш тизимини жорий этишни топширди», — деди у.
Алоҳида ҳоким Шавкат Умрзоқов Тошкентда ҳар куни 5000–6000 тонна қурилиш чиқиндилари ҳосил бўлиши муаммосига тўхталди.
«Тошкентда полигон йўқ, у узоқда жойлашган, шунинг учун [қурилиш] чиқиндилари қаерга бўлса, ўша ерга ташланади. Ҳурматли президент Тошкентда ёки шаҳарга яқин жойда лойиҳани амалга оширишга рухсат бердилар. Биз Англиянинг бир компанияси билан қурилиш материалларини қайта ишлаш заводини ташкил этиш бўйича музокаралар олиб бормоқдамиз. Агар уни қурсак, қурилиш чиқиндиларидан ёғоч, инерт материаллар ва металл ишлаб чиқарилади. Ўйлайманки, бу муаммони ҳам ҳал қилсак, катта имкониятлар пайдо бўлади», — деди.
Аввалроқ Экология вазири Азиз Абдуҳакимов Ўзбекистоннинг ҳар бир ҳудуди чиқиндиларни қайта ишлаш соҳасида ўз мутахассислигига эга бўлишини айтган эди. Хусусан, Тошкентда қурилиш материалларини қайта ишлаш бўйича 270 млн долларлик, Самарқанд вилоятида эса электрон чиқиндиларни қайта ишлаш бўйича 18,5 млн долларлик лойиҳаларни амалга ошириш режалаштирилган. Маҳаллаларда органик чиқиндиларни йиғиш ва уларни ўғит ҳамда энергияга қайта ишлаш ташкил этилади.
