Ўзбекистоннинг олтин-валюта захиралари тарихий энг юқори кўрсаткичга — қарийб 50 миллиард долларга етди

Ўзбекистоннинг олтин-валюта захиралари 2025 йил май ойи якунларига кўра ўсишда давом этиб, 49,66 миллиард долларга етди, дея хабар берди Марказий банк. Бу 2013 йилдан бери статистика юритила бошлангандан буён энг юқори кўрсаткичдир.

2025 йил апрель ойига нисбатан захиралар 410,2 миллион долларга ошди (+0,8%).

Кескин ўсиш кетма-кет бешинчи ой давом этмоқда. 2025 йил бошидан буён ўсиш 8,48 миллиард долларни (+20,6%) ташкил этди.

Ўсишга асосий ҳиссани яна олтин қўшди, унинг жаҳон бозоридаги нархи юқори даражада қолмоқда.

2025 йил май ойида олтин котировкалари 0,6% га ошди: 3272,7 доллардан 3292,1 долларгача. Жорий йилнинг дастлабки 5 ойида қимматбаҳо металл 25,5% га, йиллик ҳисобда эса 41,3% га қимматлашди. Йил бошидан буён қимматбаҳо металл АҚШ президенти Дональд Трампнинг савдо сиёсати фонида энг даромадли активлардан бирига айланди.

2025 йил февраль-апрель ойларида Ўзбекистон ҳар ой тахминан 12 тоннадан олтин сотган. Май ойида сотувлар 30 минг троя унциясига (1 тоннадан кам)ча қисқарди. Захиралардаги қимматбаҳо металлнинг физикий ҳажми 11,43 миллион троя унциясини (355,5 тонна) ташкил этади. Бу 2022 йил июнидан бери захиралардаги олтиннинг минимал ҳажмидир.

Шунга қарамай, қимматбаҳо металлнинг қиймати 2,2 миллион долларга ошиб, 37,65 миллиард долларни ташкил этди.

Шунингдек, захираларнинг валюта қисми 411,9 миллион долларга ошиб, 11,44 миллиард долларга етди, бу 2022 йил декабридан бери энг юқори кўрсаткичдир.

Марказий банк активларни диверсификация қилишда давом этмоқда. Марказий банк яна 2,4 миллион долларлик қимматли қоғозлар сотиб олди ва уларнинг ҳажмини 706,3 миллион долларга етказди.

S&P рейтинг агентлигининг баҳолашича, Марказий банкнинг мавжуд захиралари ҳажми 2026 йилга келиб 36,3 миллиард долларга, 2028 йилга келиб эса 30,07 миллиард долларгача камаяди. Бу, жумладан, олтин нархининг кутилаётган пасайиши фонида унинг қайта баҳоланиши билан боғлиқ.

Марказий банкнинг олтин-валюта захиралари миллий иқтисодиёт ва молия тизими барқарорлигини таъминлашда муҳим роль ўйнайди. Улар кескин тебранишлар юз берган тақдирда миллий валюта курсига таъсир қилиш орқали унинг барқарорлигини қўллаб-қувватлаш, кредиторлар олдидаги ташқи мажбуриятларни тўлаш, инқироз ҳолатларида импортни қоплаш, шунингдек, ташқи иқтисодий хавфлардан суғурта сифатида ишлатилиши мумкин.

Захиралар экспорт қилинадиган товарлар нархининг кескин ўзгариши, халқаро санкциялар, глобал молиявий инқирозлар ёки валюта бозорларидаги тебранишлар каби ташқи шоклардан ўзига хос “хавфсизлик ёстиқчаси” ҳисобланади.