Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 2025 йил 11 июль куни «Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларни доимий ва вақтинча рўйхатга олиш тўғрисида»ги қонунни имзолади.
Ҳужжат Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга қатор ўзгартиришлар киритиб, паспорт тизими ва бўлиш қоидаларини бузганлик учун жарималар миқдорини юмшатади ёки аниқлаштиради. Янги жарима суммалари аллақачон кучга кирган.
Хусусан, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 223-моддаси ўзгартирилди:
- Ўзбекистон фуқаросининг паспортсиз ёки ID-картасиз яшаши, ёхуд амал қилиш муддати тугаган ва алмаштирилиши лозим бўлган паспорт ёки ID-карта билан яшаши, шунингдек, Ўзбекистонда доимий яшовчи чет эл фуқароси ёки фуқаролиги бўлмаган шахснинг ID-картасиз (яшаш гувоҳномасисиз) ёки амал қилиш муддати тугаган ва алмаштирилиши лозим бўлган ID-карта (яшаш гувоҳномаси) билан яшаши — базавий ҳисоблаш миқдорининг (БҲМ) ярми миқдорида жарима солишга сабаб бўлади (илгари 0,5 БҲМдан 3 БҲМгача эди), бир йил давомида такрорий ҳуқуқбузарлик учун жарима — 3 БҲМ (илгари 5 БҲМ эди).
- Фуқаронинг ўз паспортини, ID-картасини ёки хорижга чиқиш учун биометрик паспортини бузиши ёки йўқотиши, Ўзбекистонда доимий яшовчи фуқаролиги бўлмаган шахснинг ўз ID-картасини (яшаш гувоҳномасини) ёки ҳаракатланиш ҳужжатини йўқотиши, шунингдек, Ўзбекистонда доимий яшовчи чет эл фуқаросининг ўз ID-картасини (яшаш гувоҳномасини) йўқотиши — 1 БҲМ миқдорида жарима солишга сабаб бўлади (илгари 0,5 БҲМдан 3 БҲМгача эди), бир йил давомида такрорий ҳуқуқбузарлик учун — 5 БҲМ.
- Яшаш ёки бўлиш жойи бўйича рўйхатдан ўтмасдан яшаганлик учун — жарима 3 БҲМгача оширилди (илгари 0,5 БҲМдан 3 БҲМгача эди), такрорий ҳуқуқбузарликда — 5 БҲМ.
- Фуқаролар ёки чет эл фуқароларининг ҳужжатсиз ёки рўйхатдан ўтмасдан яшашига йўл қўйган шахслар, аввалгидек, 5 БҲМ миқдорида жаримага тортилади, такрорий ҳуқуқбузарликда — 10 БҲМ.
Жарималардан баъзи тоифадаги фуқаролар озод қилинади:
- вояга етмаганлар (18 ёшгача);
- 60 ёшдан ошган кексалар;
- тўлиқ давлат таъминотидаги шахслар;
- фавқулодда вазиятлар, табиий ёки техноген офатлар, ёнғин ёки уйнинг қулаши каби маиший ҳодисалардан жабрланганлар;
- айбланувчи ёки судланувчи сифатида ишга жалб қилинган ва паспорти ёки ID-картасининг амал қилиш муддати суд томонидан тўхтатилган шахслар;
- жазони ўтаётганлар ёки озод қилингандан кейин бир ой ичида янги ҳужжатларни расмийлаштириш учун мурожаат қилганлар;
- жиноят натижасида ҳужжатларини йўқотган шахслар;
- хизмат бурчини, фуқаролик бурчини бажариш чоғида, енгиб бўлмас куч ёки зарурий мудофаа натижасида паспорти ёки ID-картасидан айрилган шахслар — ҳужжатли тасдиқланган тақдирда.
Бундан ташқари, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 223-3-моддасига кўра, паспорт ёки ID-картани гаровга бериш учун жарима 2 БҲМгача камайтирилди (илгари 10 БҲМдан 15 БҲМгача эди).
Паспорт ёки ID-картани ноқонуний олиб қўйиш учун жарима 10 БҲМни ташкил этади (илгари 10 БҲМдан 15 БҲМгача эди).
Эслатиб ўтамиз, ушбу ҳужжат билан Тошкент шаҳри ва Тошкент вилоятида доимий рўйхатга олиш ҳуқуқига эга бўлган шахслар доирасини чеклайдиган қонун ҳам бекор қилинмоқда. Ҳозирги кунда 12 тоифадаги фуқаролар бундай ҳуқуққа эга. 2025 йил 12 октябрдан бошлаб ҳар бир фуқаро пойтахтда доимий рўйхатдан ўтиши мумкин бўлади.
