Ўзбекистон фуқароси И.Ж. (2004 йилда туғилган) Россиянинг Украинага қарши урушида қатнашганликда айбдор деб топилди. «Газета» Қарши шаҳар жиноят ишлари бўйича суди томонидан чиқарилган ҳукмни ўрганиб чиқди.
Иш материалларига кўра, 2024 йил 23 февралда И.Ж. мавсумий ишга жойлашиш учун Санкт-Петербургга учиб кетган. Судда у 2022 йилда мактабни тугатгач, автомобиль ювувчи, сантехник ва официант бўлиб ишлагани, аммо етарли пул топа олмаганини тушунтирган.
Санкт-Петербургда бир муддат қурилиш ва таъмирлаш ишлари билан шуғулланган. Бироқ, икки ойлик маоши тўланмагани сабабли, у қарзга ботиб қолган. Шундан сўнг И.Ж. собиқ синфдошига қўнғироқ қилиб, иш топишда ёрдам сўраган. Таниши бошқа бир кишининг телефон рақамини берган, у эса ўз навбатида уни Москва вилоятидаги ҳарбий қисмга ишга таклиф қилган.
Иш ҳайдовчилик ёки ошпазликдан иборат бўлиши керак эди. И.Ж. Москва вилоятига етиб келган ва у ерда 10 кун меҳмонхонада яшаган, сўнгра яна 6 киши билан бирга Королёв шаҳар ҳарбий комиссариатига борган.
У ерда И.Ж. тиббий кўрикдан ўтган ва Россия Федерацияси Мудофаа вазирлиги билан бир йил муддатга ихтиёрий равишда шартнома имзолаган. Унга ойлик 195 минг рубль маош ваъда қилинган.
Шартнома имзоланганидан сўнг И.Ж. Луганск вилоятига етиб борган ва у ерда икки ҳафта ҳарбий тайёргарликдан ўтган ҳамда яна икки ҳафта ҳарбий қисмда хизмат вазифаларини бажарган.
2024 йил июль ойи охирида учувчисиз учиш аппарати портлаши натижасида И.Ж. ўнг оёғидан парчали жароҳат олган. Судланувчининг сўзларига кўра, қисм қўмондонлиги унга ёрдам кўрсатмаган. Бундан ташқари, судланувчининг айтишича, қисм командири уни танлов олдига қўйган – ҳарбий госпиталга йўлланма учун 500 минг рубль тўлаш ёки фронтга қайтиш. И.Ж. бу суммани тўлаган ва Белгороддаги ҳарбий госпиталга ётқизилган, у ерда 13 кун даволанган.
Госпиталда даволанаётган пайтда у Ўзбекистоннинг РФдаги элчихонаси телефонини топиб, ватанга қайтишда ёрдам сўраш учун қўнғироқ қилмоқчи бўлган, аммо ҳеч ким жавоб бермаган. Луганск вилоятидаги қисмга қайтгач, у командирдан даволаниш учун қўшимча 15 кунлик таътил сўраган, аммо рад жавобини олган.
2024 йил сентябрда И.Ж. қисмни ўзбошимчалик билан тарк этган, сўнгра вақтинча Санкт-Петербургда яшаган. Бир ой ўтгач, у Самарқандга учиб кетган, у ердан Тожикистон ва БААга борган, сўнг яна Москвага қайтган. У ерда уни ҳарбий полиция ушлаган, аммо Луганскга қайта жўнатишга уриниш пайтида ўзбекистонлик яна қочиб кетган ва 2024 йил декабрда Қаршига қайтган.
2025 йил февралда И.Ж. ихтиёрий равишда ДХХ вилоят бошқармасига келиб, ҳарбий ҳаракатларда иштирок этганини хабар қилган. У шунингдек, ўз айбини исботловчи далилларни – шартнома, маълумотномалар, формадаги фотосуратлар, жетон, гувоҳномани тақдим этган.
И.Ж. Жиноят кодексининг 154-моддаси 1-қисми (Ёлланиш) бўйича айбдор деб топилди. Ҳукмда суд унинг пушаймонлигини, ёш эканлигини ва ихтиёрий равишда келганини ҳисобга олгани қайд этилган. Унга 4 йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинланди. Суд ҳукмига кўра, И.Ж. рўйхатдан ўтган жойида яшаши, иш ёки ўқишдан ташқари уйини тарк этиш ҳуқуқисиз бўлиши керак. Шунингдек, Қашқадарё вилояти ҳудудини тарк этиш тақиқланган. Айбланувчининг паспорти миграция хизматига юборилган.
«Газета.uz»нинг қайд этишича, ёлланиш учун чиқарилган ҳукмлар сўнгги пайтларда нисбатан енгил бўлмоқда. Агар 2023 йил октябрда 2014-2015 йилларда Украинада ўзини ўзи эълон қилган ДХР томонида жанг қилган Тошкент вилояти фуқароси беш йилга озодликдан маҳрум этилган бўлса, 2025 йил январда апелляция инстанцияси ДХРда жанг қилган фуқаро учун 6 йиллик қамоқ жазосини шартли жазога алмаштирган.
