Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 2025 йил 13 октябрь куни сув хўжалигини рақамлаштириш, қуйи бўғинда сув ресурсларини бошқариш тизимини такомиллаштириш ва соҳанинг хусусий сектор учун жозибадорлигини оширишга бағишланган тақдимот билан танишди.
Бугунги кунда Ўзбекистонда 50 мингдан ортиқ км суғориш тармоқлари, 1600 та насос станцияси ва 10 мингдан зиёд гидротехника иншоотлари мавжуд. Сўнгги йилларда ирригация инфратузилмасини модернизация қилиш ва сувдан фойдаланиш самарадорлигини ошириш бўйича тизимли қадамлар ташланмоқда. Бироқ, қуйи бўғинда қатор муаммолар сақланиб қолмоқда — хусусан, ҳисоб-китобларнинг шаффофлиги, хизмат кўрсатиш самарадорлиги ва ташкилотларнинг молиявий барқарорлиги бўйича, дейилади давлат раҳбари матбуот хизмати хабарида.
«Suv hisobi» ахборот платформаси орқали фойдаланилган сув ҳажми электрон шаклда ҳисобланади ва истеъмолчиларга етказилади. Тизим инсон омили таъсирини қисқартириши, қоғоз ҳисоботларни бартараф этиши ва ресурсларни тақсимлаш самарадорлигини ошириши лозим.
Маълумотлар аниқлигини таъминлаш учун «Рақамли қишлоқ хўжалиги» платформаси билан интеграция йўлга қўйилади. Бунинг натижасида суғориладиган ерлар, экиш турлари ва сув лимитлари ҳақидаги маълумотлар автоматик равишда янгиланиб боради.
Маълумотларнинг аниқлиги ва долзарблигини таъминлаш учун «Suv hisobi» «Рақамли қишлоқ хўжалиги» платформаси билан интеграция қилинади — бунинг натижасида суғориладиган ерлар, экиш турлари ва сув лимитлари ҳақидаги маълумотлар автоматик равишда янгиланиб боради.
Сув хўжалиги вазирининг биринчи ўринбосари Зокир Эшпўлатов «Ўзбекистон 24» телеканалига берган интервьюсида мониторинг жорий этилиши ҳисобига нафақат сув етказиб бериш, балки ягона рақамли платформа орқали бюджет маблағларининг сарфланиши ҳам ҳисобга олинишини таъкидлади.
«Яқинда Президент топшириғи билан сув хўжалиги соҳасида 10 та ахборот тизими яратилди, улардан 5 таси тўлиқ ишга туширилди. Уларнинг асосийси — сув ҳисоби тизими бўлиб, у сувдан фойдаланиш лимитларини белгилаш, электрон шартномалар тузиш ва сув етказиб бериш бўйича икки томонлама далолатномаларни электрон шаклда имзолаш имконини беради», — деди Зокир Эшпўлатов.
Истеъмол қилинган сув ҳажмини аниқлаш тизимини жорий этиш учун коинот технологияларидан фойдаланилади. Рақамли ечимларни жорий этиш билан вазирнинг янги ўринбосари шуғулланади.
2026 йил апрель ойида «Давлат сув кадастри» ахборот тизими ишга туширилади ва унда ягона база шакллантирилади. Сув етказиб бериш хизматларини кўрсатувчи бўлинмаларда штатларни бошқаришнинг мослашувчан тизими жорий этилади. Уларнинг самарадорлиги KРI-кўрсаткичлари асосида баҳоланади.
Сув хўжалиги вазирлиги бошқарма бошлиғи Абдурашид Қулматовнинг сўзларига кўра, Президентга қуйи бўғинда сув ресурсларини бошқариш тизимини такомиллаштириш ва хусусий секторни ушбу соҳага жалб қилишга қаратилган қарор лойиҳаси тақдим этилган.
«Сув таъминоти хизматларига штат бирликларини белгилаш ва ходимларни молиявий имкониятлар ҳамда мавсумийликка қараб жалб қилиш ҳуқуқи берилади. Шунингдек, қарорда сув ресурсларини бошқаришнинг қуйи бўғинини рақамлаштириш лойиҳаси доирасида Жиззах вилоятининг Дўстлик тумани пилот сифатида танлангани кўзда тутилган. Ушбу туманда бутун сув хўжалиги тизимини автоматлаштирилган бошқарувга ўтказиш лойиҳаси амалга оширилади», — деди.
2026 йилдан бошлаб ходимларни моддий рағбатлантириш тизими амалий натижалар — етказиб берилган сув ҳажми ва якуний истеъмолчиларга етказилган сув миқдори ўртасидаги нисбат билан бевосита боғлиқ бўлади.
Молиявий мустақилликни ошириш мақсадида муассасаларга сув солиғидан тушган маблағларнинг 40%ни ўз моддий-техника базасини мустаҳкамлашга йўналтиришга рухсат берилади.
