Қурилиш соҳаси тадбиркорларидан бири 2025 йил 29 август куни Савдо-саноат палатасида ўтказилган йиғилишда рухсатнома ва кадастр ҳужжатларини олишдаги муаммоларни айтди.
Бир нечта қурилиш компаниялари (May Build City, Angorremont, Argentum Astrum, Uch Kurgan Business, Story A — Usmon, уларнинг бир қисми нофаол корхоналар сифатида кўрсатилган, шунингдек, унинг Discover Invest билан можароси ҳам бўлган) эгаси Усмонжон Абдусаматов айнан шу жараёнлар яширин иқтисодиётга шароит яратиши ва қурилишда катта режалаштирилмаган харажатларга олиб келишини таъкидлади.
«Масалан, мен яшайдиган туманда ернинг нархи 100 минг доллар туради. Шу заҳоти таклиф пайдо бўлади. Бу тўғридан-тўғри яширин иқтисодиёт билан боғлиқ. Уй қуриш учун ер сотиб олганимизда, унинг ҳақиқий қийматини кўрсата олмаймиз. Шунинг учун ҳар бир ҳудуднинг қатъий нархи бўлган тизимни жорий этиш керак», — деди.
Масалан, Мирзо Улуғбек туманида тадбиркор бир сотих ер учун нархни 100 минг доллар, Сергелида — 40 минг доллар, Чорсу бозори ҳудудида — 50 минг доллар этиб белгилашни таклиф қилди.
«Буни қонунийлаштириш ва тўғри акс эттириш керак. Чунки кейинчалик бу тўғридан-тўғри квартира нархига таъсир қилади», — дея таъкидлади.
Унинг сўзларига кўра, қийинчиликлар қурилиш учун рухсатнома олиш босқичидаёқ бошланади.
«Биз ерни сотиб олдик, кейин рухсатнома олиш керак. Ариза топширамиз — рад этилади. Яна топширамиз — яна рад этилади. Манзилга келиб, “ассалому алайкум” демагунингизча (пул беришни ифодаловчи ишорани кўрсатади — таҳр.) шунақа бўлади. Бу очиқ гапириш керак бўлган ҳақиқатдир. Ва бу эртанги харажатларга бевосита таъсир қилади», — таъкидлади.
Усмонжон Абдусаматов 500 минг долларлик битта уй қуришда процедураларни «тезлаштириш» харажатлари 50-100 минг доллар ва ундан ҳам кўпроққа етиши мумкинлигини таъкидлади:
«Уйни қуриш учун кимгадир 50 минг, кимгадир 100 минг, кимгадир 20 минг «қўшимча тўлаш» керак — ва буларнинг барчаси лойиҳага қўшимча юк бўлиб тушади».
Шунингдек, у аризаларни асоссиз равишда рад этиш учун шаффоф қоидалар ва шахсий жавобгарликни жорий этишни таклиф қилди.
«Мана, одам компьютер ортида ўтирибди, мен ариза топширдим, у эса «рад этиш»ни босди. У негалигини тушунтириши керак. Нега бешта рад этишдан кейин олтинчисида тўсатдан тасдиқланди? Ариза ҳам, компания ҳам бир хил-ку», — деди тадбиркор.
Қурувчи алоҳида кадастр органлари билан боғлиқ муаммоларга тўхталиб ўтди.
«Ҳозир кадастр ҳақида гапиришди. Нега кадастр бунчалик кўп муаммоларни келтириб чиқаради? Биз ер сотиб олдик, ариза топширдик. Ариза расмийлаштирилиб, унга кадастр ҳужжатлари илова қилинади ва архитектура бошқармасига юборилади. Айнан мана шу жараёнда кадастр жиддий муаммоларни келтириб чиқаради. Компанияларимда бир хил ариза 10 марта қайтарилган ҳолатлар бўлган. Бундай ходимларга нисбатан жавобгарлик чоралари қўллаш керак», — деб ҳисоблайди.
Унинг ҳисоб-китобларига кўра, Тошкентда рухсатнома олиш ва кадастрдан ўтиш билан боғлиқ қўшимча харажатлар битта уй учун 200 минг долларгача, Тошкент вилоятида эса 100 минг долларгача етиши мумкин.
«Агар бу харажатлар бартараф этилса, биз бу суммадан хурсанд бўлиб солиқ тўлаймиз. Келинг, шаффоф ишлайлик. Мен рухсатнома ва кадастр бўйича асоссиз рад этишлар учун жавобгарликни жорий этишни таклиф қиламан. Ахир, охир-оқибат бу аризалар барибир тасдиқланади», — дея хулоса қилди Абдусаматов.
Савдо-саноат палатаси раиси Даврон Ваҳобов бу таклифларни асосли деб атади.
Аввалроқ ССП раҳбари мамлакатдаги қурилиш компаниялари томонидан уй-жойларни арзонлаштирилган нархларда оммавий сотиш, қурилиш материалларини устав капиталига ҳисса сифатида расмийлаштириш ва ишчиларнинг ҳақиқий сонини яшириш бозор ишончига путур етказишини айтганди.
