S&P Global Ratings халқаро рейтинг агентлиги шарҳида айтилишича, Ўзбекистонда инфляция яқин истиқболда энергия ресурслари тарифларининг босқичма-босқич оширилиши туфайли юқори даражада сақланиб қолади.
Энергетика соҳасидаги муаммоларни – юқори субсидиялар ва газ импортининг ошишини ҳал этиш мақсадида, 2023 йил октябрь ойидан бошлаб ҳукумат 2027 йилгача бозор нархларига эришиш мақсадида электр энергияси ва газ тарифларини босқичма-босқич оширишни бошлади. Аввалроқ, расмийлар ҳар йили 1 майдан бошлаб тарифларни инфляцияни ҳисобга олган ҳолда, лекин 10%дан ошмаган ҳолда оширишни режалаштираётгани маълум бўлган эди, гарчи кейинги йилдан бошлаб уларни камида уч йилга қатъий белгилаш режалаштирилган эди.
Ташкилот таҳлилчиларининг баҳолашича, 2025 йилда инфляция 10,1% ни ташкил этади, бу 2020-2024 йиллардаги ўртача 11,1% даражасига нисбатан пастроқ. 2028 йилга келиб бу кўрсаткич 8,6% гача пасайиши кутилмоқда. Яъни, Марказий банк 2026 йилнинг иккинчи ярмида (ва ҳатто 2027 йил бошида – муқобил сценарийда) инфляция бўйича 5% лик мақсадига эриша олмаслиги мумкин.
Агентликнинг баҳоси Марказий банкнинг 2025 йил учун инфляция прогнозидан сезиларли даражада юқори, бу 8% атрофида кутилмоқда (йил бошида 7-8% даражасида прогноз қилинган эди). Агентлик эслатишича, 2025 йил март ойида Ўзбекистон Марказий банки сақланиб қолаётган инфляцион босимга жавобан асосий ставкани 50 базис пунктга – 14% гача оширган эди.
Агентлик, шунингдек, Ўзбекистон сўмининг АҚШ долларига нисбатан курси бўйича прогноз тақдим этди:
- 2025 йил охирига келиб курс 13 566,5 сўмга етиши мумкин (йил бошига нисбатан 646,02 сўмга, ёки 5% га юқори),
- 2026 йил – 14 244,83 сўм,
- 2027 йил – 14 957,07 сўм,
- 2028 йил – 15 704,92 сўм.
Илгари Марказий банк ўзининг 2025 йил учун прогнозида ўртача йиллик курсни 13 250 сўм (2024 йилдаги кутилаётган даражадан 4,8% юқори) даражасида белгилаган эди. 2026 ва 2027 йиллар учун мос равишда 13 725 ва 14 150 сўм даражалари прогноз қилинмоқда.
Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг бюджет мурожаати лойиҳасида миллий валютанинг бюджет ҳисоб-китобларида 100 сўмга қадрсизланиши давлат бюджетининг йиллик харажатларини 240 млрд сўмга ошириши қайд этилган эди.
Май ойи бошида Марказий банк раиси Тимур Ишметов 2025 йил инфляция бўйича Марказий банк учун «мураккаб йиллар қатори»нинг охиргиси бўлишига умид билдирган эди.
«Афсуски, бизда инфляция даражаси ҳали ҳам юқори бўлиб қолмоқда – ҳозир у йиллик ифодада тахминан 10% ни ташкил этади. Бу асосан нархларни либераллаштириш бўйича кенг кўламли ислоҳотлар ўтказилиши билан боғлиқ. Фақатгина 2025 йил 1 май куни биз энергетика соҳасида тариф ислоҳотининг иккинчи ва охирги босқичини якунладик. Биз энди маъмурий тартибга солинадиган соҳаларда нархларнинг ўсишини кутмаймиз ва энди инфляцияни пасайтириш бўйича ишларга эътибор қаратишимиз мумкин», – деди у.
Унинг сўзларига кўра, валюта курси билан боғлиқ вазият барқарор бўлиб қолмоқда ва аввалги йиллардагидек хавф туғдирмайди.
«Курсга босим ўтказиши мумкин бўлган хавфларни кутмаймиз. Бу ижобий ҳолат, чунки илгари миллий валютанинг девальвацияси биз учун доимий хавф эди. Ҳозир биз бундай хавфларни на бу йил, на кейинги йил кўрмаяпмиз ва бу инфляцияни пасайтиришга ёрдам беради», – дея қўшимча қилди регулятор раҳбари.
