Венгрия Ўзбекистонда атом электр станциялари (АЭС) учун қуруқ совутиш тизимлари (градирнялар) ишлаб чиқаришни йўлга қўйишни таклиф қилди. Бу ҳақда «Ўзатом» Атом энергияси агентлиги директори Азим Аҳмадхўжаев «Ўзбекистон 24» телеканалига берган интервьюсида маълум қилди.
Аввалроқ «Ўзатом» ва Венгриянинг MVM EGI давлат корхонаси Ўзбекистон президентининг Венгрияга ташрифи доирасида атом энергетикаси соҳасида ҳамкорлик қилиш бўйича келишиб олган эди.
«Президент АЭС учун энг энергия тежовчи ва замонавий технологияларни жорий этиш бўйича топшириқ берди. Венгрияда [АЭС учун] қуруқ совутиш тизими жуда ривожланган. Бу реакторларни совутиш учун сув сарфини минималлаштиришга имкон беради», — деди Аҳмадхўжаев.
Венгриянинг MVM EGI компанияси АЭС учун қуруқ совутиш тизимларини етказиб беради ва жорий этади. Бундан ташқари, томонлар илмий тадқиқотлар, технологияларни маҳаллийлаштириш ва зарур инфратузилмани яратиш бўйича келишиб олдилар. Мутахассисларни тайёрлаш ва малакасини ошириш дастурларини ташкил этиш ҳам режада бор.
«Келгуси йилдан бошлаб биз ушбу тизимларни ишлаб чиқаришга ўтамиз. Бундан ташқари, Венгриялик ҳамкорлардан ушбу тизимларни Ўзбекистонда ишлаб чиқариш имкониятларини ўрганиш бўйича таклиф келиб тушди. Келгуси ойда айнан шу мақсадда катта делегация келади. Барча имкониятларни ўрганиб чиқиб, ишлаб чиқаришни ташкил этишга ўтамиз», — деди «Ўзатом» раҳбари.
Аввалроқ Азим Аҳмадхўжаев Ўзбекистонда кичик АЭС қурилиши жадвалдан илгарилаб кетаётганини, биринчи бетонни 2026 йилнинг иккинчи чорагида қуйиш режалаштирилганини маълум қилган эди. У, шунингдек, станция учун Франция ва Хитой технологиялари кўриб чиқилаётганини, лойиҳани МАГАТЭ назорат қилаётганини таъкидлади. «Бу шунчаки паррандачилик фабрикаси қуриш эмас», — деди у. Март ойи охирида президент ҳузуридаги йиғилишда катта қувватли атом электр станцияси қурилиши масаласи муҳокама қилинган эди.
Эслатиб ўтамиз, август ойида «Ўзатом» делегацияси Хитойга ташриф буюрган, у ерда лойиҳада иштирок этиш истагини билдирган Хитой компаниялари билан учрашувлар ўтказган, яъни турбина ускуналари, генераторлар ва қуруқ градирнялар (АЭС ускуналарини сув буғлатмасдан совутиш учун аппарат) етказиб бериш бўйича.
Феврал ойида Аҳмадхўжаев мамлакатдаги кичик АЭС лойиҳасига Венгрия ёки Хитойда ишлаб чиқарилган қуруқ градирнялар каби «ностандарт ёндашувлар» жалб этилишини айтган эди.
Апрель ойида Жиззах вилоятида кичик атом электр станцияси лойиҳаси доирасида қурилиш-монтаж базасининг биринчи навбати қурилиши бошланди. Май ойида «Росатом» таркибидаги Россия заводида реактор ускуналарини ишлаб чиқариш бошланди, шунингдек станцияни жойлаштириш схемаси тасдиқланди.
