Россия Президенти Владимир Путин Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев билан учрашув чоғида 2024 йил декабрь ойида ҳалокатга учраган Azerbaijan Airlines (AZAL) авиакомпанияси самолётига етказилган зарар Россиянинг ҲҲМ (ҳаво ҳужумидан мудофаа) ракеталари томонидан етказилганини тан олди.
Президентларнинг учрашуви 2025 йил 9 октябрь куни Тожикистон пойтахти Душанбеда МДҲ Давлат раҳбарлари кенгаши саммити доирасида бўлиб ўтди.
Путин ҳалокат содир бўлган куни Россиянинг ҲҲМ тизими иккита ракета учирганини, чунки осмонда Украина учувчисиз учиш аппарати (дрон) бўлганини айтди.
«Ва учирилган иккита ракета самолётга тўғридан-тўғри тегмаган (агар бу содир бўлганида, у жойида қулаган бўларди), балки тахминан 10 метр атрофида бир неча метр масофада портлаган, балки бу ўзини ўзи йўқ қилиш (самоликвидация) бўлгандир. Шунинг учун зарар етказилган, лекин асосан жанговар зарба берувчи элементлар билан эмас, балки ракеталарнинг парчалари билан бўлган», — деди РФ Президенти.
Унинг сўзларига кўра, самолёт экипажига Махачқалъага қўниш таклиф қилинган, аммо «улар доимий қароргоҳ аэропортига, кейин эса Қозоғистонга боришга қарор қилишган».
«Шубҳасиз, бундай ҳолатларда, бундай фожиали ҳолатларда талаб қилинадиган барча ишлар Россия томонидан компенсациялар бўйича амалга оширилади ва барча мансабдор шахсларнинг ҳаракатларига ҳуқуқий баҳо берилади», — деди Путин. У ҳалокатни тергов қилишда «якуний нуқта қўйиш» учун «яна бироз вақт керак бўлишини» қўшимча қилди.
Алиев жавобан Путинга AZAL самолёти ҳақида батафсил маълумот бергани, шунингдек, Россия Президенти ҳалокат сабабларини аниқлашни шахсий назоратида ушлаб тургани учун миннатдорчилик билдирди.
Бокудан Грознийга учаётган Azerbaijan Airlines (AZAL) авиакомпаниясининг Embraer 190 русумли йўловчи самолёти 2024 йил 25 декабрь куни Оқтау яқинида ҳалокатга учраган эди. Лайнер бортида 67 киши, жумладан, экипажнинг 5 аъзоси бўлган. Авиаҳалокат натижасида 38 киши ҳалок бўлган, 29 киши омон қолган. Йўловчилар орасида Озарбайжон, Россия, Қозоғистон ва Қирғизистон фуқаролари бўлган. Ерга урилганда самолёт бузилган ва қисман ёниб кетган.
2025 йил февраль ойида Қозоғистон Транспорт вазирлиги авиаҳалокатни тергов қилиш бўйича дастлабки ҳисоботни эълон қилган эди. Комиссия самолёт корпусида мутахассисларнинг фикрича, «ташқи объектлар» томонидан етказилган кўплаб зарарларни аниқлаган.
Озарбайжон бир неча бор Россиядан AZAL самолётининг қулаши учун айбни тан олишни, терговнинг шаффофлигини, жавобгарларни жазолашни ва жабрланганларнинг оилаларига компенсация тўлашни талаб қилган. 2025 йил июль ойида Алиев Озарбайжон Россияга қарши халқаро суд инстанцияларига ариза бериш учун ҳужжатлар тайёрлаётганини маълум қилган эди. У 7 ой давомида Боку Россия расмийларидан авиаҳалокат бўйича «ҳеч қандай жавоб» олмаганлигини қайд этди. «Биз Россия расмийлари нима бўлганини билишини биламиз. Ва савол туғилади, нима учун улар ҳар қандай қўшни қиладиган ишни қилишмаяпти», — деган эди ўшанда Озарбайжон президенти.
