Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги 2025 йил 17 июнь куни Остонада бўлиб ўтган иккинчи «Марказий Осиё — Хитой» саммитининг асосий якунларини шарҳлади. Вазирлик Абадий яхши қўшничилик, дўстлик ва ҳамкорлик шартномасининг аҳамиятини қайд этди ва Хитой билан ҳамкорликнинг келгуси йўналишларини тавсифлади.
Саммитнинг асосий якунлари
ТИВ фикрича, иккинчи «Марказий Осиё — Хитой» саммитини муваффақиятли деб аташ мумкин, чунки у стратегик шерикликни мустаҳкамлади ва ҳамкорликни янада чуқурлаштириш учун асос яратди.
Ташқи сиёсат идорасида саммитнинг 3 та асосий якунини алоҳида қайд этишди:
- Марказий Осиё давлатлари ва Хитой ўртасида Абадий яхши қўшничилик, дўстлик ва ҳамкорлик тўғрисидаги Шартноманинг қабул қилиниши. У минтақавий барқарорлик ва узоқ муддатли шерикликни таъминлаш учун муҳим восита сифатида кўрилмоқда.
- Ҳамкорликнинг янги механизмларини ишга тушириш, жумладан, чўлланишнинг олдини олиш, таълим, қашшоқликка қарши курашиш бўйича қўшма марказлар ва узлуксиз савдо платформаси.
- Иқтисодий ҳамкорликнинг ўсиши, товар айирбошлаш ҳажмининг 100 миллиард долларгача ошиши ва 10 мингдан ортиқ қўшма корхона ва лойиҳаларнинг амалга оширилиши билан тасдиқланди.
Абадий яхши қўшничилик шартномасининг долзарблиги ҳақида
«Абадий яхши қўшничилик, дўстлик ва ҳамкорлик тўғрисидаги Шартнома Марказий Осиё давлатлари ва Хитой ўртасидаги ишонч, барқарорлик ва ўзаро манфаатли шерикликни мустаҳкамловчи тарихий ҳужжатдир. Унинг роли минтақанинг барқарор ривожланишига ва умумий муаммоларни ҳал этишга хизмат қиладиган узоқ муддатли ҳамкорлик учун мустаҳкам ҳуқуқий ва сиёсий асос яратишдан иборат», — дея баёнот берди ТИВ.
Шартноманинг долзарблиги қуйидаги омиллар билан тасдиқланади:
- Халқаро вазиятнинг ёмонлашуви, жумладан, глобал державалар ўртасидаги можаролар ва ишончсизликнинг ўсиши, бу барқарорликни таъминлаш учун минтақавий механизмларга эҳтиёжни кучайтиради.
- Марказий Осиёнинг чуқур трансформацияси, ишонч ва шериклик маконига айланиб бораётгани, бу Хитой билан қўшма ташаббусларни амалга ошириш учун қулай шароит яратмоқда.
- Хитойнинг «Бир макон, бир йўл» концепциясига содиқлиги, бу дўстона муносабатларни мустаҳкамлаш ва минтақанинг иқтисодий салоҳиятини Хитойнинг саноат етакчилиги билан интеграциялашувига ёрдам беради.
Хитой билан ҳамкорлик йўналишлари
Қисқа муддатли истиқболда Ўзбекистон Хитой билан ҳамкорликнинг қуйидаги устувор йўналишларини кўрмоқда:
- Савдо-инвестициявий шериклик: Савдо ва инвестициялар бўйича минтақалараро кенгаш тузиш, «Электрон Ипак йўли» кўп томонлама савдо платформасини ҳамда савдони рағбатлантириш ва экспортни соддалаштириш мақсадида Тошкентда Саноатни стандартлаштириш ва сертификатлаш минтақавий марказини ишга тушириш.
- Транспорт ва инфратузилмавий ўзаро боғлиқлик: Хитой — Қирғизистон — Ўзбекистон темир йўли қурилишини бошлаш, Трансафғон темир йўл магистралини қўллаб-қувватлаш ва логистика инфратузилмасини модернизация қилиш учун ягона транспорт коридорлари харитасини ишлаб чиқиш.
- Яшил ривожланиш ва рақамлаштириш: 2030 йилгача «яшил» ривожланиш дастурини амалга ошириш, чўлланишга қарши кураш учун Экологик альянс тузиш, шунингдек, рақамли инфратузилмани, жумладан, Рақамли толали оптик алоқа магистралини ривожлантириш ва сунъий интеллектни иқтисодиётга жорий этишни илгари суриш.
«Бу йўналишлар синергетик самарани таъминлайди, минтақанинг Хитой билан иқтисодий ўсишига, барқарорлигига ва интеграциялашувига ёрдам беради», — дея ишонч билдирди Ўзбекистон ТИВ.
