Ўзбекистонда маҳалла раислари ва ҳоким ёрдамчилари бўш турган давлат мулкини аукционга қўйишлари мумкин бўлади. Бу ҳақда президент Шавкат Мирзиёев 2025 йил 14 октябрь куни бўлиб ўтган йиғилишда маълум қилди.
Унинг сўзларига кўра, жорий йилда маҳалла тизимини ривожлантириш учун маблағ ажратилиши ва шароитлар яратилиши туфайли 237 минг оила камбағалликдан чиққан.
Бироқ, давлат раҳбари таъкидлаганидек, ўртача 30 та маҳалла бўлган 28 та кичик туманда ишсизлик даражаси юқори бўлиб қолмоқда. Маҳалла тизимини кузатиб борувчи масъул раҳбарларга зудлик билан ишчи гуруҳлар тузиб, ушбу туманларга бориш вазифаси юклатилди. Улар бир ой ичида 2026 йилда ишсизлик, камбағаллик ва жиноятчиликни икки баробарга қисқартириш бўйича аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқиши керак.
Ечимлардан бири маҳаллаларнинг иқтисодий имкониятларини кенгайтириш бўлади. 2022 йилда ҳоким ёрдамчиларига 2000 квадрат метргача бўлган бўш турган давлат объектларини аукционга қўйиш ҳуқуқи берилган эди. Масалан, Самарқанддаги Шодиёна маҳалласи 1500 кв. м майдонли бинони сотишдан ўз бюджетига 5 миллиард сўм тушурган.
«Кўряпсизми, агар қолган маҳаллаларда ҳам „еттилик“ ташаббус кўрсатиб, бефарқ бўлмаса, 3000 га яқин шундай бинони сотиш орқали кўплаб муаммоларни ҳал қилиш мумкин», — деди президент.
Эндиликда маҳалла раиси ва ҳоким ёрдамчиси 5000 квадрат метргача бўлган биноларни аукционга қўя олади. Бунда тушган маблағнинг 70 фоизи маҳалла тасарруфида қолади (Маҳалланинг ижтимоий-иқтисодий муаммоларини ҳал этиш фондида) ва инфратузилмани ривожлантиришга йўналтирилади.
Мирзиёевнинг сўзларига кўра, янги шароитлар туфайли ҳудудларда хусусий шерикчилик асосида 1000 га яқин замонавий маҳалла бинолари қурилган. Бундай объектларни қуриш ва ривожлантиришга сармоя киритаётган тадбиркорлар учун солиқ имтиёзлари назарда тутилган.
Шундай қилиб, шаҳарлар ва вилоят марказларида биринчи қаватида «маҳалла еттилиги» жойлашган ҳолда қурилган бинолар уч йил муддатга ер ва мол-мулк солиғидан озод қилинади. Қишлоқ жойларида бу имтиёзлар етти йил давомида амал қилади. Бундан ташқари, бундай объектлар эгалари бутун муддат давомида фойда ва айланма солиғини 50 фоизга пасайтирилган ставкада тўлайдилар.
Айнан шу йиғилишда президент ҳокимларга яшил зоналарни яратишда ташаббус кўрсатаётган маҳаллаларга 10 сотихгача ер ажратишни топширди. Бу участкалар бошқа мақсадларда фойдаланилмаслиги керак. Шунингдек, йўқотилган яшил ва спорт майдончаларини қайтариш давом эттирилади. Мамлакатда тозалик ва ободонлаштириш ойлиги эълон қилинди.
Ўзбекистонда «маҳалла еттилиги» аъзолари иш вақтининг ярмини турли йиғилиш ва тадбирларда ўтказади, деди Мирзиёев. У ҳар бир йўналиш бўйича улар билан алоҳида йиғилишлар ўтказишни тақиқлади ва маҳалла ишининг умумий самарадорлигини баҳолаш тизимини жорий этишни топширди.
