Ўзбекистон энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов 2025 йил 27 октябрь куни бўлиб ўтган матбуот анжуманида прогноз қилишнинг янги тизими, ер ости газ омборларини тайёрлаш ва аҳоли ҳамда газ қуйиш шохобчаларини барқарор газ билан таъминлаш бўйича тадбирлар ҳақида сўзлаб берди.
«Газ қуйиш шохобчаларига келсак — ҳа, 2024 йил қишда, декабрда бизда етишмовчилик кузатилди, февраль-март ойларида эса ҳаво кескин совиб кетганда (тахминан 6-8 март), ёқилғи етказиб бериш ва истеъмол ўртасида узилиш юзага келди. Лекин ҳатто ўшанда ҳам биз аҳоли учун етказиб беришни қисқартирмадик», — деди вазир.
Унинг сўзларига кўра, айрим ҳудудларда мураккаб вазиятлар юзага келиши мумкин эди, бироқ ижтимоий соҳа тўлиқ таъминланган.
«Қаердадир, албатта, жойларда аҳолига маълум бир юклама тушиши мумкин эди — бу ҳақиқат, айрим мураккаб вазиятлар бўлиши мумкин эди. Аммо шу билан бирга, биз ижтимоий соҳани тўлиқ таъминладик ва автозаправкалар ҳамда бошқа мавсумий газ истеъмолчилари учун чекловлар киритишга мажбур бўлдик», — дея таъкидлади Мирзамаҳмудов.
Вазир, иқтисодий жиҳатдан газ қуйиш шохобчалари фойдали мижозлар эканлигини ва давлатнинг улар фаолиятини чеклашдан манфаати йўқлигини алоҳида қайд этди.
«Тўғри тушунинг: бизнинг газ қуйиш шохобчаларига чекловлар киритишдан ҳеч қандай манфаатимиз йўқ. Чунки, агар истеъмолчилар рўйхатини олсак, айнан улар — иқтисодиётга самара берадиган энг фойдали мижозларимиз. Биз уларга газни 2500 сўм нархда сотамиз, улар мунтазам равишда солиқларни, жумладан, акцизларни ҳам тўлайдилар ва иқтисодий нуқтаи назардан уларнинг фаолияти давлат учун фойдали», — деди.
Вазирнинг сўзларига кўра, тартибга солувчи чоралар фақатгина фавқулодда ҳолатларда — масалан, ҳаво кескин совиб кетганда киритилиши мумкин.
«Агар ҳарорат -20 даража ва ундан пастга тушса, ўшанда биз ҳудудлар билан графикларни келишиб оламиз», — дея аниқлик киритди.
2025 йил об-ҳаво ўзгаришларига олдиндан жавоб бериш имконини берувчи янги огоҳлантириш тизими жорий этилмоқда.
«Энди ҳар ҳафта об-ҳаво прогнози — 3, 7 ва 10 кунлик таҳлил қилинмоқда. Кутилаётган совуқдан 3 кун олдин биз аллақачон аниқ прогноз оламиз ва тайёргарликни олдиндан бошлаймиз… Агар қаердадир вақтинчалик чеклов зарур бўлса ҳам, аҳоли ва корхоналар олдиндан хабардор қилинади. Аммо бу «биз газ етказиб бермаймиз» дегани эмас — гап бундай чоралар ҳақида кетмаяпти», — дея таъкидлади вазир.
Мирзамаҳмудов, шунингдек, Фарғона водийсида яқин кунларда сиқилган газни етказиб бериш учун янги кўчма газ қуйиш мосламалари тизимини синовдан ўтказиш бошланишини маълум қилди.
«Бу йил у синовдан ўтказилади — ўйлайманки, ўн кун ичида биз бу тизим амалда қандай ишлашини кўрсатишимиз мумкин бўлади. Бу авариялар ёки фавқулодда вазиятларда ҳам узлуксиз етказиб беришни таъминлаш имконини беради», — деди.
Унинг сўзларига кўра, 2025 йил ер ости газ омборлари захира билан тўлдирилмоқда, айниқса Фарғона водийси ҳудудларида, чўққи даврларда эса қазиб олиш ҳажми оширилади.
«Агар ўтган йилги чўққи даврда биз суткасига 30-35 миллион куб метр газ олган бўлсак [ер ости газ омборларидан], бу йил бу кўрсаткич 42-44 миллион куб метрга етади. Аммо тушунарли бўлиши учун: гап доимий ҳажмлар ҳақида эмас, балки чўққи суткалар ва соатлар ҳақида кетмоқда», — дея изоҳ берди вазир.
У, ҳатто газ қуйиш шохобчалари вақтинча ўчирилганда ҳам, мамлакатда ёқилғи захираси борлигини қўшимча қилди.
«Агар барибир бирор бир газ қуйиш шохобчаси вақтинча ўчирилса ёки тўхтатилса — мен бежиз айтмадим — бизда 65 минг тонна бензин захираси бор. Ва бу фақат бизнинг “Ўзбекнефтгаз” компаниямиз томонидан яратилган захирадир», — деди Мирзамаҳмудов.
Вазир, шунингдек, мамлакатдаги ёқилғи бозори монополлашмаганлигини таъкидлади.
«Кўпчилик бизни монополизмда айблайди, аммо бу монополия эмас, балки бозор. Суюлтирилган газ ёки бензин импортига ҳеч қандай чеклов йўқ — 50 дан ортиқ компания ва тадбиркорлар етказиб бериш, сотиш билан шуғулланади ва биржа савдоларида иштирок этади. Яъни, хусусий тузилмалардан ташқари, 65 минг тонна фақат давлат корхоналари тизимида захираланган», — дея қайд этди.
Энергетика вазири аввалроқ мамлакат энерготизими кечаю кундуз ишлаш режимига ўтказилгани, тармоқлар модернизация қилингани, газ етказиб бериш рақамлаштирилаётгани, ёқилғи захираси яратилаётгани ва кам таъминланган оилаларга бир марталик ёрдам ажратилиши ҳақида сўзлаб берган эди. У, Ўзбекистон электр энергияси ишлаб чиқариш қувватлари билан тўлиқ таъминланганини ва қишда чекловлар кутилмаётганини (авария ҳолатларини ҳисобга олмаганда) кўрсатди. Унинг сўзларига кўра, асосий муаммолар тармоқларнинг эскириши билан боғлиқ бўлиб, уларнинг 35 фоизи 40 йилдан ортиқ вақт давомида ишлатилмоқда.
Бундан ташқари, газификация қилинмаган хусусий уйлар аҳолиси учун электр энергияси тўлови бўйича имтиёзлар лойиҳаси қўшимча инфратузилма ҳисоб-китобларини талаб қилади. Таклиф йил охиригача ҳукуматга киритилади. 2025 йилда ва қишда тарифлар бўйича ўзгаришлар кутилмаяпти.
У, шунингдек, Ўзбекистонда газдан фақатгина «ёқиш» учун, жумладан иситиш ва овқат тайёрлаш учун фойдаланадиган истеъмолчилар учун газга уланиш учун техник шартлар бериш тўхтатилганини маълум қилди.
