Enter Engineering компанияси Ўзбекистондаги биринчи атом электр станцияси қурилишининг субпудратчиси этиб тайинланди. Атом энергетикаси агентлиги («Ўзатом») матбуот хизмати тасдиқлади.
Лойиҳанинг бош пудратчиси — технологиялар, хавфсизлик стандартлари ва қурилишнинг барча босқичларини ташкил этиш учун масъул бўлган Россиянинг «Росатом» давлат корпорацияси.
Жойдаги қурилиш вазифаларини бажариш учун танлов Enter Engineering фойдасига ҳал бўлди.
«Enter Engineering — ўз автопарки, малакали мутахассислари ва лойиҳа институтларига эга Ўзбекистондаги энг йирик қурилиш компанияларидан бири. Яъни, компания зарур ишларнинг бутун мажмуасини бажариши мумкин», — деди АЭС қурилиши дирекцияси раҳбари Абдужамил Қалмуратов Жиззах вилояти Фориш туманидаги бўлажак станция майдончасига пресс-тур чоғида (Podrobno.uz иқтибоси).
Унинг сўзларига кўра, субпудратчи танлов асосида танлаб олинган (гарчи иштирокчилар рўйхати ошкор этилмаётган бўлса ҳам). Ҳозирда Enter Engineering бўлажак ишчилар учун вахта шаҳарчаси қурмоқда — журналистларга яшаш учун шароитга эга турар жойлар кўрсатилди.
Абдужамил Қалмуратов станция жойлашган майдонда ишчиларга иш ҳақи тўланмаслиги билан боғлиқ муаммолар бўлмаслигига ишонтирди (Eriell, Enter Engineering, Saneg, Air Samarkand компаниялари ишчилари, улар умумий бенефициар билан боғлиқ бўлиб, аввалроқ иш ҳақи кечиктирилгани ҳақида хабар беришган эди).
Шу билан бирга, Ўзбекистон томони бош пудратчи — «Росатом»нинг шўъба ташкилоти бўлган «Атомстройэкспорт» томонидан субпудратчиларни танлаш жараёнига аралашмайди ва улар бўйича кафолат бермайди, деб ёзади Spot.
Дирекция раҳбарининг баҳолашича, қурилиш катта инсон ресурсларини талаб қилади:
«Умуман олганда, қурилишнинг турли босқичларида 20 мингга яқин кишини жалб қилиш режалаштирилган ва уларнинг тахминан 70% бизнинг мутахассисларимиз бўлади. Бу Россия томони билан келишувларда аллақачон мустаҳкамланган», — деди Қалмуратов Podrobno.uz нашрига берган интервьюсида.
Тайёргарлик ишлари республика бюджети ҳисобидан молиялаштирилмоқда, бу муддатларга риоя қилинишини таъминлайди. Лойиҳа қиймати ҳозирча ошкор этилмаяпти.
Бўлажак АЭС майдончасида, шунингдек, муҳандислик зоналари шакллантирилмоқда, логистика маршрутлари йўлга қўйилмоқда ва йирик ўлчамли конструкциялар ва техникалар учун монтаж базаси яратилмоқда.
Podrobno.uz ёзишича, лойиҳа уч босқичда амалга оширилади:
I босқич — 55 МВт қувватга эга РИТМ-200Н интеграл реакторларини қуриш. Реакторлар 60 йиллик хизмат муддатига мўлжалланган, паст бойитилган уранда ишлайди ва фаол зона, буғ генераторлари ва циркуляция насосларини бирлаштирувчи интеграл конструкцияга эга. Бу оқиб кетиш хавфини камайтиради ва хавфсизликни оширади.
II-III босқичлар — ҳар бири 1000 МВт қувватга эга ВВЭР-1000 реакторларини қуриш. Улар эриган ёқилғи ушлагичи, пассив иссиқлик олиб ташлаш тизимлари билан жиҳозланган ва авариявий ўчирилгандан сўнг 72 соатгача хавфсиз ишлаши мумкин. Совутиш учун қуруқ вентиляторли градирнялардан фойдаланилади.
Эслатиб ўтамиз, 2025 йил август ойида «Ўзатом» раҳбари Азим Аҳмедхўжаев биринчи бетон қуйилиши (яъни станциянинг ўзини қуришнинг бошланиши) 2026 йил март ойида режалаштирилганини ва Президент муддатларни тезлаштиришни топширганини хабар қилган эди.
Ўзбекистон ва Россия бир майдончада кичик ва йирик АЭС қуриш бўйича келишув имзолагани ҳақида хабар берилган эди. Бош вазир ўринбосари Жамшид Ходжаев Ўзбекистоннинг Жиззах вилоятида 2 ГВт қувватга эга атом электр станцияси ва 110 МВт қувватга эга кичик АЭС қурилиши режалаштирилганини таъкидлаган эди.
Азим Аҳмедхўжаев Ўзбекистон атом энергетикасининг интеграциялашган моделини ривожлантириш ниятида эканлигини тасдиқлади. У, шунингдек, яқинда АЭС қурилиши бўйича жамоатчилик муҳокамалари бошланишини маълум қилди.
Enter Engineering компанияси ҳақида нималар маълум
Компания 2012 йилда ташкил этилган. Шундан бери у давлат иштирокидаги деярли барча йирик лойиҳаларни, айниқса энергетика соҳасида амалга оширмоқда. Компаниянинг сўнгги лойиҳаларидан — Имом ал-Бухорий ёдгорлик мажмуасини реконструкция қилиш ва қуриш, ОКМК базасида тўлиқ технологик ишлаб чиқариш циклига эга 3-сонли мис бойитиш фабрикаси мажмуасини қуриш, Uzbekistan GTL суюлтирилган газ ишлаб чиқариш заводи, Самарқандда янги аэропорт ва туризм марказини қуриш, «Мустақилликнинг 25 йиллиги» Бойсун газ қайта ишлаш заводини қуриш (бу конда газ сизиб чиқиш ҳолати юз берган) ва бошқалар.
Эслатиб ўтамиз, Saneg нефть-газ компанияси 2024 йил бошида Saneg Atom шўъба корхонасини таъсис этган эди. Компания матбуот хизмати ўтган йилнинг октябрь ойида Ўзбекистонда атом энергетикасини ривожлантириш бўйича «ушбу йўналишда иштирок этиш имкониятларини муҳокама қилиш мақсадида» жорий ҳолат таҳлил қилинаётганини хабар қилган эди.
