Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси Ўзбекистонда эксклюзив ҳуқуқларга эга корхоналар реестрини эълон қилди.
Рўйхат Президентнинг 2025 йил 28 февралдаги рақобатни ривожлантириш ва хусусий секторнинг иқтисодиётдаги ролини оширишга қаратилган фармони ижроси доирасида эълон қилинган.
Рўйхатга алоҳида бозор сегментларида 81 турдаги фаолиятни амалга ошириш бўйича эксклюзив ҳуқуқларга эга бўлган 67 компания киритилган. Реестр билан ҳавола орқали танишиш мумкин.
Улар асосан қурилиш, лойиҳалаш, электрон савдо, сертификатлаш соҳаларини қамраб олади. Масалан, 26 та ташкилот 20 минг нафаргача аҳолига эга шаҳар ва туманларнинг бош режаларини ишлаб чиқиш бўйича эксклюзив ҳуқуққа эга.
«Ўзшаҳарсозлик ЛИТИ» компанияси шаҳарсозлик ҳужжатлари, Республика бош схемаси, шаҳар ва туманлар бош режаларини ишлаб чиқиш ҳуқуқига эга.
У ва «Тошкентбошплан ЛИТИ», «Тошуйжой ЛИТИ» компаниялари «Янги Ўзбекистон» массивларида қурилиш лойиҳаларини ишлаб чиқиш ҳуқуқига эга.
«ТўпалангсувГЭСқурилиш» компанияси «Ўзбекгидроэнерго» объектларини қуриш ва модернизация қилиш ҳуқуқига эга.
«ЎзқурилишматериалЛИТИ» барча турдаги қурилиш материаллари ва маҳсулотларини сертификатлашни амалга оширади.
«Орол артемия саноат» давлат корхонаси Орол денгизи акваториясида артемия цисталарини йиғиш ва етказиб бериш билан шуғулланади.
Электрон онлайн-аукционлар ташкил этиш маркази (E-auksion) 16 та эксклюзив ҳуқуққа эга.
Рўйхатда шунингдек, хусусий компания — CRPT Turon ҳам бор. У Digital Holdingга тегишли бўлиб, ушбу холдинг тадбиркор Алишер Усмонов билан боғлиқ компания ҳамда Давлат активларини бошқариш агентлигига қарашли ҳисобланади. CRPT Turon Asl Belgisi маҳсулотларни белгилов ва кузатув тизимининг эксклюзив оператори сифатида фаолият юритади, мажбурий белгиланадиган маҳсулотлар ишлаб чиқарувчи ва импорт қилувчиларга белгилов кодларини тақдим этади.
Реестрда IMEI-кодлар орқали мобил қурилмаларни мажбурий рўйхатдан ўтказиш тизими оператори (UzIMEI) ҳамда ушбу тизимга хизмат кўрсатувчи Information Technology Center (АҚШ) компанияси йўқ.
Шунингдек, газ экспорти, нефть, сланец ёки конларни қазиб олиш бўйича ёпиқ қарорлар асосида эксклюзив ҳуқуқ олган компаниялар ҳам рўйхатда йўқ.
«Газета.uz» нашрига қўмита маълум қилишича, махфий тартибда эксклюзив ҳуқуқ берилган корхоналар рўйхати алоҳида шакллантирилган ва қонунчиликка мувофиқ эълон қилинмайди.
«Ушбу рўйхат белгиланган тартибда юритилади, бироқ қонунчилик талаблари туфайли очиқ тарзда эълон қилинмайди», — дея баёнот берди идора.
Қўмита маълумотларига кўра, давлат иштирокини қисқартириш ва хусусий сектор учун кенг имкониятлар яратишга қаратилган президент қарорлари доирасида ўтган давр мобайнида 24 та тадбиркор ва давлат ташкилотининг эксклюзив ҳуқуқлари бекор қилинган.
Қўмита эксклюзив ҳуқуқларни аниқлаш бўйича тизимли таҳлилни давом эттиришини ва унинг натижаларига кўра мазкур реестрга ўзгартириш ва қўшимчалар киритишини маълум қилди.
Президент фармонига мувофиқ, 2025 йил 1 апрелдан бошлаб «Ўзбекэкспертиза» ва «ЎзИнжиниринг»ни қамраб олган бешта компаниянинг эксклюзив ҳуқуқлари бекор қилинди. Ушбу санадан бошлаб бундай ҳуқуқлар фақат Конституциявий тузум, хавфсизликни таъминлаш ва фавқулодда ҳолатларда, уч йилгача муддатга берилади.
