Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 2025 йил 19 июнь куни давлат фуқаролик хизматини янги ёндашувлар асосида ташкил этиш ҳамда давлат хизматчиларининг профессионал ва натижадорликка йўналтирилган корпусини шакллантириш тўғрисидаги фармонни имзолади.
Ҳужжат «давлат фуқаролик хизматини замонавий стандартлар асосида ташкил этиш, давлат хизматчилари ишини натижадорликка йўналтириш, аҳолининг давлат хизматига бўлган ишончини янада ошириш, соҳага истиқболли кадрларни жалб этиш ва уларни профессионал мутахассис сифатида тайёрлашнинг самарали тизимини жорий этиш»га қаратилган.
Давлат хизматини ташкил этишнинг асосий йўналишлари
Фармон билан Давлат фуқаролик хизматини ривожлантириш стратегияси 2030 йилгача тасдиқланди. 2025-2026 йилларда соҳани ислоҳ қилиш қуйидаги йўналишларни ўз ичига олади:
- давлат органларида кадрлар билан ишлашнинг замонавий усул ва механизмларини, шунингдек, яхлит тизимини жорий этиш;
- давлат органларида салоҳиятли ва истиқболли раҳбар кадрлар захирасини шакллантириш, янги авлод раҳбар кадрларни тайёрлаш тизимини такомиллаштириш;
- ишга қабул қилишдан бошлаб бутун меҳнат фаолияти давомида зарур билим ва профессионал компетенцияларнинг узлуксиз ривожланишини мониторинг қилиш;
- аёлларни соҳага кенг жалб этиш учун уларнинг давлат хизматига бўлган қизиқиши, манфаатдорлиги ва ишончини ошириш;
- давлат хизматчиларининг хизмат вазифаларини бажариш жараёнида одоб-ахлоқ қоидаларига қатъий риоя этиш ва профессионал маданиятини ривожлантириш орқали жамоатчиликнинг давлат органларига бўлган ишончини мустаҳкамлаш;
- самарали меҳнатга интилишни кучайтиришга, профессионал кўникмаларни ривожлантиришга ва давлат хизматчиларининг юқори натижаларга бўлган қизиқишини оширишга қаратилган жозибадор меҳнатга ҳақ тўлаш механизмларини жорий этиш.
Давлат хизматида ягона кадрлар тайёрлаш тизими Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги, Давлат бошқаруви академияси ва «Эл-юрт умиди» жамғармасининг доимий ҳамкорлиги асосида ташкил этилади.
Ишга қабул қилиш ва лавозим бўйича кўтарилиш
Сўнгги маълумотларга кўра, 2026 йил 1 январдан бошлаб давлат хизматига илк бор қабул қилинган давлат хизматчилари билан меҳнат шартномаси дастлаб бир йил муддатга тузилади. Кейинчалик унинг фаолиятининг ижобий натижаларига қараб номаълум муддатга узайтирилади.
Янги давлат хизматчилари «Давлат хизматига кириш» мажбурий махсус курсларини, кейинчалик эса 3 йилда камида 1 марта малака ошириш курсларини ўтайдилар, улар якунлари бўйича уларнинг назарий билимлари ва кўникмалари диагностикаси ўтказилади.
Диагностика тегишли соҳа ва тармоқдаги билим даражасини, давлат тилида ҳужжатлар тузиш ва иш юритиш кўникмаларини, аналитик, етакчилик ва коммуникатив кўникмаларни, компьютер саводхонлигини, қонунчиликдаги янгиликларни, Ўзбекистон тарихини ва хорижий тилларни билиш даражасини, умумий эрудицияни, психологик ташхисни ва интеллектуал коэффициентни (IQ) баҳолайди.
Диагностика ва фаолият самарадорлиги (KPI) натижалари ходимларнинг профессионал компетенцияларини ривожлантиришни узлуксиз онлайн мониторинг қилиш тизимида жамланади ва таҳлил қилинади. Натижалар бўйича профессионал ривожланиш харитаси — ходимнинг билим ва кўникмалари портфолиоси яратилади.
Ушбу харита асосида давлат хизматчиси «юмшоқ» ва «қаттиқ» кўникмалар, жумладан, мустақил таълим дастури бўйича мажбурий малака оширишдан ўтади.
2025 йил 1 августдан бошлаб давлат хизматининг республика, ҳудудий ва туман (шаҳар) даражасидаги ташкилотларнинг бошқарув ва ёрдамчи гуруҳ лавозимларига танловлар фақат Давлат хизматчиларининг бўш лавозимлари ягона порталида ўтказилади.
Кадрлар захираси
2026 йилдан бошлаб ҳар 2 йилда 100 нафар иқтидорли менежер ва етакчиларни, янги авлод раҳбарларини аниқлаш ва танлаш бўйича «ТОП-100» ихтиёрий дастури жорий этилади. Унда нафақат давлат хизматчилари, балки жамоат ташкилотлари вакиллари, тадбиркорлар, хориждаги ватандошлар ва белгиланган мезонларга мос келадиган бошқа шахслар (билим ва интеллектуал салоҳият, ватанпарварлик ҳисси, ташкилотчилик қобилияти, бошқарув ва етакчилик сифатлари) ҳам иштирок этиши мумкин.
«ТОП-100» дастури ғолиблари Миллий кадрлар захирасига киритилади ва республика ҳамда маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларида, шунингдек, бошқа давлат ва хўжалик бошқаруви органларида раҳбар лавозимларни эгаллаш учун асосий номзодлар ҳисобланади.
Миллий кадрлар захираси республика ижро этувчи ҳокимият органларида раҳбар лавозимларга камида 500 нафар, жойлардаги ижро этувчи ҳокимият органларида эса камида 1000 нафар номзоддан иборат бўлади.
Бундан ташқари, маҳаллада сўнгги 2 йиллик фаолияти давомида ижобий натижалар кўрсатган 1000 нафар маҳалла раиси, ҳоким ёрдамчиси, хотин-қизлар фаоллари, ёшлар етакчилари, ижтимоий ходимлар ва солиқ инспекторларидан иборат Потенциал кадрлар захираси шакллантирилади. Улар Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги тавсияси асосида танловсиз лавозимга тайинланади.
Коррупцияга қарши курашиш ва рақамлаштириш
Фармон давлат хизматчиларида «коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш, уларга «ҳалоллик вакцинаси»ни сингдириш ва превентив механизмларни жорий этиш» чораларини назарда тутади.
Раҳбар лавозимларда ишловчи ва бу лавозимларга захирада турган шахсларнинг коррупцияга қарши туриш даражасини баҳолаш механизмини жорий этиш, шунингдек, «давлат хизматчиларида коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш бўйича қадриятлар тизимини яратишнинг самарали чоралари» белгиланган.
2025 йил 1 октябрдан бошлаб хорижий ва ички хизмат сафарларини ягона Xizmat safari модули орқали ҳисобга олиш ва таҳлил қилиш жорий этилади, бунда сафар режалари ва натижалари, географияси, ходимлар сони ва харажатлари онлайн кузатиб борилади.
2026 йилдан бошлаб бошқарув самарадорлиги ва инсон ресурсларини ривожлантириш, давлат хизматларини кўрсатиш тезкорлиги ва сифати, очиқлик, коррупцияга қарши курашиш ишлари самарадорлиги, фаолиятни рақамлаштириш даражаси ва бошқа йўналишларда эришилган натижалардан келиб чиқиб, давлат органлари фаолиятининг миллий рейтинги жорий этилади.
2025 йил 1 сентябрдан бошлаб давлат хизматчиларининг кўникмаларини узлуксиз ривожлантириш ва улар ўртасидаги ўзаро ҳамкорликни кучайтириш имкониятларини назарда тутувчи «Давлат хизматчиси» мобил иловаси ишга туширилади (масофавий режимда компетенцияларни ривожлантириш, давлат хизматчилари томонидан ташаббуслар илгари суриш, шахсий ривожланиш режасини юритиш, давлат хизматчиларининг алоқа маълумотлари).
Давлат хизмати имиджини ошириш ва давлат хизматчиларига ғамхўрлик
Фармон 2025 йил 1 ноябрга қадар давлат хизматчиларининг иш ҳақи тизимини «тубдан такомиллаштириш» бўйича таклиф тайёрлашни назарда тутади, унда 2026 йилдан бошлаб давлат хизматчиларининг лавозим маошини иш тажрибаси, илмий ва малака даражаси, фаолият самарадорлиги ва бошқа кўрсаткичлардан келиб чиқиб, ягона принцип асосида шакллантириш кўзда тутилади.
2026 йилдан бошлаб давлат хизматчиларини камида йилда бир марта тиббий кўрикдан ўтказиш ташкил этилади.
Келгуси йилдан бошлаб давлат органлари ошхоналари тўлиқ аутсорсингга ўтказилади, соғлом овқатланиш кенг жорий этилади ва инсон саломатлигига салбий таъсир этувчи таомлар ва маҳсулотлар сотиш чекланади.
Ташкилотлар ҳудудида спорт майдончалари ва жисмоний тарбия билан шуғулланиш учун шароитлар яратилиши керак.
Давлат хизмати куни (23 июнь) байрами доирасида вазирлик ва идоралар (тармоқлар ва йўналишлар) иши натижалари кенг жамоатчиликка етказилади.
Ҳар бир вазирлик ва идорада давлат хизматчиларининг оила аъзолари учун ҳам «оила кунлари» (family day) тадбирлари ўтказилади.
Давлат хизмати ислоҳоти: қисқача хронология
2019 йил октябрда президент «Ўзбекистон Республикасида кадрлар сиёсати ва давлат фуқаролик хизмати тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармонни имзолади. Фармон билан Президент ҳузурида Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги ташкил этилди ва 2020 йилдан бошлаб давлат хизматига қабул очиқ, мустақил танлов асосида амалга оширилиши белгиланди.
2022 йил август ойи бошида Шавкат Мирзиёев ижобий ўзгаришларга қарамай, «давлат хизмати ҳали ҳам халқни ҳақиқатан ҳам қониқтирадиган тизимга айланмаганини» таъкидлаган.
Кўп ўтмай, президент «Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида»ги қонунни имзолади, унда танлов асосида ишга қабул қилиш (5 кунлик иш ҳафтаси), кадрлар ротацияси, тадбиркорлик билан шуғулланиш, хорижда ҳисоб рақамларга эга бўлиш, манфаатлар тўқнашуви тақиқланди, даромад ва мол-мулкни декларация қилиш мажбурияти жорий этилди.
