Ўзбекистонда 2025 йил 1 майдан йўл ҳаракати қоидаларини бузганлик учун жарима балларини ҳисоблаш тизими жорий этилиши режалаштирилмоқда. Ички ишлар вазирлиги Вазирлар Маҳкамаси қарори лойиҳасини жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилди, муҳокама 4 апрелгача давом этади.
Ҳужжатга кўра, ЙҲҚ бузилишлари баллик тизим асосида баҳоланади. Ҳар бир қоидабузарлик учун ҳайдовчига маълум миқдорда жарима баллари ҳисобланади. Шу билан бирга, балл ҳисоблаш ҳайдовчини асосий жаримани тўлашдан озод этмайди.
Баллар Ички ишлар вазирлиги Йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати ягона ахборот тизимининг «E-jarimaball» модули орқали автоматик равишда ҳисобланади. Шунингдек, бу жараёнга инсон аралашуви мумкин эмаслиги таъкидланган.
Тизим босқичма-босқич жорий этилиб, дастлаб фақат ЙҲХХ ходимлари томонидан қайд этилган қоидабузарликларга нисбатан қўлланилади. Келажакда шахсни идентификация қилиш тизими жорий этилгандан сўнг, фото ва видеоқайд асосида аниқланган қоидабузарликларга ҳам татбиқ этилиши режалаштирилган, бироқ бунинг учун ИИВ ҳукуматга «асосланган хулоса» тақдим этиши керак.
Таклиф этилаётган тартибга кўра, жарима баллари биринчи қоидабузарлик содир этилган пайтдан бошлаб бир йил давомида ҳисобланади. Агар шу давр мобайнида жами баллар 12 дан ошмаса, улар нолга туширилади ва ҳисоб-китоб қайта бошланади.
Агар ҳайдовчи 12 ой давомида ЙҲҚни бузмаган бўлса, унга кейинги қоидабузарлик учун биринчи жарима бали ҳисобланмайди.
Агар сўнгги қоидабузарликдан кейин ҳайдовчи олти ой давомида янги қоидабузарликка йўл қўймаса, унинг умумий жарима балларидан 2 балл камайтирилади. Агар балллар 2 дан кам бўлса, улар тўлиқ бекор қилинади ва янги қоидабузарлик содир этилган пайтдан бошлаб балларни ҳисоблаш муддати қайта бошланади.
Шунингдек, ҳайдовчилар махсус мобил илова, «E-jarimaball» модули ва давлат хизматлари портали орқали тўпланган баллар сонини кузатиб боришлари мумкин. Ҳар бир ҳисобланган балл ҳақида уларга SMS-хабарномалар юборилади.
Агар ҳайдовчи қоидабузарликка суд орқали шикоят қилса, баллларни ҳисоблаш суд қарорига боғлиқ бўлади. Агар суд қоидабузарликни асосли эмас деб топса ва ҳайдовчини жавобгарликдан озод қилса, ҳисобланган балллар бекор қилинади.
Маълум миқдорда балл йиғилган тақдирда, ҳайдовчи вақтинчалик равишда транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилиниши мумкин. Ваколатли органлар бундай ҳайдовчилар ҳақида ягона электрон маълумотлар базасини яратиши керак.
ИИВга тизимни жорий этиш бўйича барча техник ишларни 2025 йил 1 майга қадар якунлаш топширилган. Тадбирлар молиялаштирилиши вазирликнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан амалга оширилади.
Ушбу тартиб Ўзбекистон ҳудудида вақтинча бўлиб турган ёки транзит ўтаётган хорижий автомобиллар ҳайдовчилари ҳамда Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлигида аккредитациядан ўтган чет эл давлатлари дипломатик ваколатхоналари, консуллик муассасалари, халқаро ташкилотлар ва уларнинг ваколатхоналари ҳайдовчиларига татбиқ этилмайди (Ўзбекистон фуқаролари, мамлакатда доимий яшовчи шахслар ҳамда мазкур ваколатхоналарнинг маъмурий-техник ва хизмат кўрсатувчи ходимларидан ташқари).
Ўзбекистонда ЙҲҚ бузилишлари учун жарима баллари миқдори
| КоАО моддаси | Қоидабузарлик тури | Жарима баллари |
|---|---|---|
| 125-модда 3-қисм | Тормоз тизими, руль бошқаруви ёки тортқич мосламасида носозлик мавжуд бўлган ёки тегишли рухсатномасиз қайта жиҳозланган транспорт воситасини бошқариш | 0,5 |
| 125-модда 5-қисм | Белгиланган тартибда эксплуатацияси тақиқланган транспорт воситасини бошқариш ёки давлат рақам белгилари ўзбошимчалик билан ечиб олинган транспорт воситасини бошқариш | 1 |
| 126-модда 1-қисм | Рухсатномасиз тонировка қилинган ёки ранги ўзгартирилган ойналари мавжуд бўлган транспорт воситаларидан фойдаланиш | 0,5 |
| 126-модда 2-қисм | Йил давомида тонировка қилинган ойналардан фойдаланиш талабларини қайта-қайта бузиш | 1 |
| 127-модда 1-қисм | Асоссиз товуш сигнали бериш, ишлаб чиқарувчи корхона назарда тутмаган товуш ва ёруғлик ускуналарини ўрнатиш ёки уларни қайта жиҳозлаш | 0,5 |
| 128-3-модда 1-қисм | Транспорт воситаси ҳайдовчиларининг белгиланган ҳаракат тезлигини 20 км/соатга ошириши | 0,5 |
| 128-3-модда 2-қисм | Тезликни 20 дан 40 км/соатгача ошириш | 1 |
| 128-3-модда 3-қисм | Тезликни 40 дан 60 км/соатгача ошириш | 1,5 |
| 128-3-модда 4-қисм | Тезликни 60 км/соатдан ортиқ ошириш | 2 |
| 128-4-модда 2-қисм | Светофорнинг тақиқловчи сигнали ёки тартибга солувчининг ишорасини инкор қилиб ҳаракатланиш | 1 |
| 128-5-модда 1-қисм | Йўлда махсус ёруғлик сигналлари ёқилган махсус транспорт воситаларига тўсиқ яратиш | 0,5 |
| 128-5-модда 2-қисм | Қарши йўналишга чиқиб кетиш ёки авария ҳолатига сабаб бўлиш | 2 |
| 128-6-модда | Тўхташ ёки тўхтаб туриш қоидаларини бузиш | 0,3 |
| 128-8-модда 1-қисм | Йўловчиларни ташиш қоидаларини бузиш | 0,5 |
| 128-8-модда 2-қисм | Йўловчиларни ички ишлар органлари ҳамроҳлигисиз ташиш (агар бу талаб қилинган бўлса) | 0,5 |
| 128-9-модда | Қувиб ўтиш қоидаларини бузиш | 1,5 |
| 129-модда | Йўл ҳаракати хавфсизлигига таҳдид солувчи гуруҳли ҳаракатларда қатнашиш | 2 |
| 130-модда | Темир йўл кесиш қоидаларини бузиш | 1 |
| 137-модда 1-қисм | Йўл-транспорт ҳодисаси содир бўлган жойни тарк этиш | 2 |
