АҚШ президенти Дональд Трамп 2025 йил 24 июнга ўтар кечаси Исроил ва Эрон ўртасида сулҳ эълон қилди.
«Ҳаммани табриклайман! Исроил ва Эрон тўлиқ ва ҳар томонлама ўт очишни тўхтатишга тўлиқ рози бўлди», — деб ёзди у ўзининг Truth Social ижтимоий тармоғида.
Унинг сўзларига кўра, Исроил ва Эрон унга «деярли бир вақтда» мурожаат қилиб, тинчлик исташларини билдирган. Унинг қўшимча қилишича, ҳар икки давлатни келажакда «муҳаббат, тинчлик ва фаровонлик» кутмоқда.
Трамп биринчи бўлиб Эрон ўт очишни тўхтатишини, 12 соатдан кейин Исроил буни амалга оширишини, «24 соатдан кейин эса дунё 12 кунлик урушнинг расмий якунланишини олқишлашини» таъкидлади.
Эрон ташқи ишлар вазири Аббос Арагчи Трампнинг хабаридан бир неча соат ўтгач, ҳозирги вақтда Исроил билан ўт очишни тўхтатиш бўйича ҳеч қандай келишув йўқлигини, аммо агар Исроил томони ҳужумларни тўхтатса, Теҳрон ҳам ўқ отишни тўхтатишга тайёрлигини билдирди.
«Ҳозирги вақтда ўт очишни тўхтатиш ёки ҳарбий ҳаракатлар бўйича ҳеч қандай “келишув” ЙЎҚ. Бироқ, агар Исроил режими Теҳрон вақти билан эрталабки соат 4 дан кечиктирмай Эрон халқига қарши ноқонуний тажовузини тўхтатса, биз бундан кейин жавоб ҳаракатларимизни давом эттириш ниятида эмасмиз», — деб ёзди Арагчи X ижтимоий тармоғида.
Ўт очишни тўхтатиш режими кучга киришидан бир соат олдин Эрон Исроилга 20 та баллистик ракета учирди, деб хабар берди Эроннинг Mehr агентлиги. Уларнинг аксарияти тутиб қолинган, бироқ биттаси Беэр-Шевадаги турар-жой биносига келиб тушган. Натижада тўрт киши ҳалок бўлган.
Тошкент вақти билан эрталаб Трамп ўт очишни тўхтатиш режими бошланганини эълон қилган янги постни эълон қилди. «Ўт очишни тўхтатиш кучга кирди. Илтимос, уни бузманг!» — деб ёзди у.
Шундан сўнг Исроил Эронга қарши «Қалқон шер» операциясида ўз мақсадларига эришганини ва ўт очишни тўхтатишни қўллаб-қувватлашини билдирди.
«Операциянинг стратегик мақсадларига эришилганлиги муносабати билан ва Президент Трамп билан тўлиқ келишган ҳолда, Исроил унинг икки томонлама ўт очишни тўхтатиш ташаббусини қабул қилди. Исроил сулҳ шартларининг ҳар қандай бузилишига максимал қатъият билан жавоб беради», — дейилади Исроил Бош вазири Биньямин Нетаньяху девони баёнотида.
«Исроил икки томонлама бевосита экзистенциал таҳдидни — ҳам ядровий соҳада, ҳам баллистик ракеталар соҳасида бартараф этди… Исроил Президент Трамп ва АҚШга мудофаадаги қўллаб-қувватлашлари ва Эроннинг ядровий таҳдидини бартараф этишдаги иштироки учун миннатдорчилик билдиради», — дейилади баёнотда.
Эрон Миллий хавфсизлик кенгаши ҳам ўт очишни тўхтатиш режими кучга киргани ҳақида баёнот эълон қилди. Унда 12 кунлик уруш давомида «душманнинг ҳар бир провокациясига зарбали жавоб» ва «халқнинг бемисл бирлиги» ҳақида сўз боради.
«Халқнинг бу чуқур ва маъноли хатти-ҳаракатлари, доно раҳбарлик ва жангчиларнинг кураши учун илоҳий инъом душманни пушаймон қилган, мағлубиятни тан олишга ва бир томонлама ҳужумни тўхтатишга мажбур қилган ёрдам ва ғалаба бўлди», — дейилади баёнотда.
Миллий хавфсизлик кенгаши «душманларнинг сўзларига заррача ҳам ишонч билдирмай», ҳар қандай тажовузкор ҳаракатга «қатъий ва зарбали жавоб» беришга тайёрлигини таъкидлайди.
NBC News телеканалига берган интервьюсида Трамп Исроил ва Эрон ўртасидаги ўт очишни тўхтатиш икки давлат ўртасидаги барча ҳарбий ҳаракатларга чек қўйишини билдирди.
«Менимча, ўт очишни тўхтатишнинг чегараси йўқ. У абадий давом этади», — деди.
Уруш тўлиқ тугадими, деган саволга АҚШ президенти: «Ҳа. Улар бошқа ҳеч қачон бир-бирларига ўқ отмайдилар, деб ўйлайман», — дея жавоб берди.
Эълон қилинган сулҳдан аввал Теҳрон Қатардаги АҚШнинг Ал-Удейд базасига ҳужум қилган эди. Бу Яқин Шарқдаги АҚШнинг энг йирик базасидир. Ҳужум АҚШнинг «Эрон тинч атом объектларига қарши ҳарбий тажовузи» ва «халқаро ҳуқуқни очиқдан-очиқ бузишига» жавоб бўлди, деб баёнот берди Ислом инқилоби соқчилари корпуси (ИИСК).
Қатар ҳаво мудофааси Эрон ракеталарини тутиб қолди, ҳужум натижасида ҳеч ким жабрланмади, деб хабар берди мамлакат расмийлари. Шу билан бирга Қатар Эроннинг ҳужумини қоралаб, уни «суверенитет ва ҳаво ҳудудини очиқдан-очиқ бузиш» деб атади.
CNN манбаларга таяниб ёзишича, Эрон расмийлари йўқотишларни камайтириш ва кейинги эскалациянинг олдини олиш мақсадида Қатарни ҳужум ҳақида олдиндан хабардор қилган.
Эроннинг зарбаларидан бир неча соат ўтгач, Трамп баёнот берди. «Эрон бизнинг ядро объектларимизни йўқ қилишимизга жуда заиф жавоб қайтарди, биз буни кутган эдик ва биз уни самарали нейтраллаштирдик… Мен Эронга бизни олдиндан хабардор қилгани учун миннатдорчилик билдираман, бу инсонларнинг ўлими ва жароҳатланишининг олдини олди», — деб ёзди АҚШ президенти. Унинг қўшимча қилишича, Теҳрон «буғини чиқариб ташлади» ва «эҳтимол, энди Эрон минтақада тинчлик ва уйғунлик сари ҳаракатлана олади».
Исроил ва Эрон ўртасидаги зарбалар алмашинуви 2025 йил 13 июндан бери давом этмоқда. Исроил Эронга қарши ҳарбий операция бошланганини эълон қилиб, мамлакат ядро қуроли яратишга яқинлашгани ва бу Исроил давлатининг «яшашига таҳдид солаётганини» билдирди. Эрон бу айбловларни рад этиб, Исроил ҳудудига ракета зарбалари билан жавоб қайтармоқда.
2025 йил 22 июнь куни АҚШ Эрон ядро дастурининг 3 та заводига — Фордо, Натанз ва Исфаҳонга зарбалар берди. Трамп учта объект ҳам йўқ қилинганини таъкидлади.
