Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 2025 йил 5 март куни Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгашининг кенгайтирилган йиғилишида Бош вазир Абдулла Ариповга 117 та вазирлик ва идоралардаги «ички коррупцияга қарши назорат» тузилмалари раҳбарларини ишдан бўшатишни топширди.
Давлат раҳбари уларнинг ўрнига ҳалол, ишга садоқатли ва профессионал кадрларни тайинлаш, шунингдек, улар олдига аниқ вазифалар қўйишни талаб қилди.
Бундан ташқари, вазирлар ҳудудий комплаенс-хизмат ходимларини шахсан тайинлашлари ва ўз идораларидаги коррупция учун сиёсий жавобгарликни ўз зиммаларига олишлари керак бўлади.
Президентнинг сўзларига кўра, Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг иш усуллари тубдан ўзгаради. Эксперимент доирасида комплаенс-назорат 5та тузилмалари — Соғлиқни сақлаш, Қурилиш, Сув хўжалиги вазирликлари, шунингдек, «Ўзбекнефтегаз» ва «Ўзсувтаъминот»да агентликка ўтказилади.
Йил якунлари бўйича агентлик Миллий кенгаш олдида ушбу идораларда қанча коррупция омиллари бартараф этилгани ва одамлар қандай яхшиланишни ҳис қилгани ҳақида ҳисобот бериши керак.
Шунингдек, агентлик вазирлар ва ҳокимлар билан биргаликда ҳар чоракда энг коррупциялашган камида 3 та соҳа бўйича ҳудудларда текширувлар ўтказади, маиший ва тизимли коррупцияни чуқур ўрганади ҳамда аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқади — қайси жараёнлар рақамлаштирилиши, қайсилари эса бекор қилиниши кераклигини аниқлайди.
Икки ой мобайнида халқаро рейтинг ташкилотлари тавсиялари асосида барча вазирлик ва идоралар учун аниқ вазифалар рўйхати кўрсатилган «йўл харитаси» ишлаб чиқилади. Шунингдек, кечиктиришга йўл қўйган раҳбарларни жазолаш бўйича таклифлар киритилади.
Таъкидланишича, Ўзбекистонда коррупция жиноятларининг 75% туман ва маҳалла даражасида маиший коррупция шаклида содир этилади. Масалан, инфратузилмага уланиш, лицензия олиш, имтиёзли кредитлар ажратиш, ишга қабул қилиш ва малака оширишда коррупция омиллари кенг тарқалган.
Давлат раҳбари терговчилар, прокурорлар ва судьялар ўз иш юритувидаги ишлар бўйича фақат идораларга тақдимнома ва хусусий ажримлар киритиш билан чекланишини, уларни муҳокама қилиш ва жавоблар расмий тусга эга эканини таъкидлади.
Вилоят ҳокимлари раҳбарлик қиладиган ҳудудий коррупцияга қарши курашиш кенгашларининг фаолияти жуда заиф деб топилди, чунки уларнинг иши туман ва маҳаллалар билан боғлиқ эмас ва шу сабабли натижа кўринмаяпти. Шунингдек, парламентнинг масъул қўмиталарининг роли сезилмаётгани қайд этилди.
Президент ҳудудий коррупцияга қарши курашиш кенгашлари таркибини тўлиқ янгилаш ва уларнинг раҳбарлари этиб халқ депутатлари вилоят кенгашлари раҳбарларини тайинлашни таклиф қилди.
Таъкидландики, ҳудудий кенгашлар ҳар бир инсонга етиб бориши, коррупция омилларини аниқлаши ва уларни бартараф этиш учун қандай қонунларни ўзгартириш кераклигини топиши лозим.
Кенгашлар ҳар чоракда Миллий кенгашга камида битта соҳадаги коррупция омилларини бартараф этиш, қонун устуворлигини таъминлаш ва жазоланиш муқаррарлигини таъминлаш бўйича таклифлар киритади.
