
Ўзбек тилида 40 та хорижий сўз ўз эквивалентларига эга бўлди, дея хабар берди Фанлар академияси матбуот хизмати. Таржима Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Атамалар комиссиясининг протоколи билан тасдиқланди.
Илмий асосланган янги сўз ва атамаларни расмий муомалага мунтазам киритиш Ўзбек тилини ривожлантириш ҳамда тил сиёсатини такомиллаштириш концепциясида 2020—2030 йилларга мўлжалланган.
Атамаларнинг янги таржималарида инглиз, немис, француз, юнон, лотин ва рус тилларидан ўзлаштирилган сўзлар қўлланилган.
Рўйхатда кенг қўлланиладиган “обсуждение”, “доставка”, “лидер”, “пароль” каби сўзлар, шунингдек, яқинда лексиконга кирган “смарт”, “челлендж”, “IT-парк” ва “IT-технологии” каби сўзлар мавжуд.
Таржима устида Фанлар академиясининг Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти мутахассислари Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Давлат тилини ривожлантириш департаменти билан ҳамкорликда ишлади.
«Хорижий тиллардаги атамалар оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда кенг муҳокама қилинди, тилимиз тақдирига бефарқ бўлмаган ватандошларимизнинг таклифлари инобатга олинди. Бу ишлар ўз вақтида олиб борилмоқда, чунки амалий ҳаракатлар ўзбек тилининг софлигини сақлаш, унинг тўлақонли фаолият юритиши ва ривожланишига катта таъсир кўрсатади», — дея таъкидлайди Фанлар академияси.
Атамалар комиссияси 2025 йил март ойида 30 та сўз учун таржималар рўйхатини тақдим этган эди. Таълим соҳаси эксперти Комил Жалилов ўшанда келтирилган таклифлар орасида баҳслилари борлигини, масалан, «светофор» учун «йўлчироқ» (сўзма-сўз — «йўл чироғи») кабиларни билдирган эди. Тасдиқланган вариантда бу сўзнинг таржимаси ўзгаришсиз қолди. Шу билан бирга, экспертнинг фикрича, икки хил тушуниш мумкин бўлган «селфи» сўзининг «ўзчеким» таржимаси якуний рўйхатдан чиқарилган.
Тасдиқланган вариантга илгари таклиф қилинган «координатор», «конструкция», «акция», «интенсив», «инструмент», «пауэрбанк», «кешбэк», «кулер», «сет», «пробег» атамаларининг таржималари киритилмаган. Шу билан бирга, унга март ойида таклиф қилинмаган 25 та сўз киритилган.
Баъзи атамалар таржимаси ўзгартирилган:
- «Карвинг»: биринчи рўйхатда тасвирий ифода meva bezakchiligi (мева безаги) ишлатилган бўлса, иккинчисида — o‘ymabezak.
- «Оправа»: ko‘zoynak bandi (сўзма-сўз — кўзойнак дастаси) ўрнига умумий gardish сўзи билан алмаштирилган, бу нафақат кўзойнак учун, балки «оправа» тушунчасига ҳам мос келади.
40 та сўз учун янги эквивалентлар:
- Аванс – Boʻnak – Бўнак
- Автопилот – Avtoboshqaruv – Автобошқарув
- Айсберг – Muztogʻ – Музтоғ
- Бодикамера – Yonkamera – Ёнкамера
- Брызговик – Loytoʻskich – Лойтускич
- Внедорожник – Yoʻltanlamas – Йўлтанламас
- Дискуссия – Bahs, munozara – Баҳс, мунозара
- Доставка – Yetkazish – Етказиш
- Зона – Hudud – Ҳудуд
- Карвинг – Oʻymabezak – Ўймабезак
- Конфиденциал – Maxfiy – Махфий
- Кластер – Klaster – Кластер
- Коворкинг – Ish markazi – Иш маркази
- Коловорот – Qoʻlparma – Қўлпарма
- Коридор – Yoʻlak – Йўлак
- Котлован – Xandaq – Хандақ
- Лебёдка – Chigʻir – Чиғир
- Лидер – Yoʻlboshchi, yetakchi – Йўлбошчи, етакчи
- Линк – Havola – Ҳавола
- Маркировка – Tamgʻalash – Тамғалаш
- Маршрут – Yoʻnalish – Йўналиш
- Мастер-класс – Mahorat darsi – Маҳорат дарси
- Мотивация – Ruhlantirish, ragʻbat – Руҳлантириш, рағбат
- Навигатор – Yoʻllagich – Йўллагич
- Наждак – Qumqogʻoz – Қумқоғоз
- Оправа – Gardish – Гардиш
- Отвёртка – Buragich – Бурагич
- Пароль – Oʻron – Ўрон
- Переплёт – Muqovalash – Муқовалаш
- Полик – Toʻshama – Тўшама
- Портфолио – Yigʻmajild – Йиғмажилд
- Прогрессив – Ilgʻor – Илғор
- Растушёвка – Qoshpardoz – Қошпардоз
- Светофор – Yoʻlchiroq – Йўлчироқ
- Силлабус – Ishchi dastur – Ишчи дастур
- Смарт – Aqlli – Ақлли
- Челлендж – Chorlov – Чорлов
- Шуруп – Buramamix – Бурамамих
- IT-парк – AT parki, Axborot texnologiyalari parki – АТ парки, Ахборот технологиялари парки
- IT-технологии – Axborot texnologiyalari – Ахборот технологиялари